Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Mijn zoon (23 jaar) heeft blijvende moeheid en vaak (bijna wekelijks voorkomende) ernstige hoofdpijn overgehouden na een ernstige psychose die hij anderhalf jaar geleden kreeg. Komt dit vaker voor en is er nog hoop dat dit vermindert?
Hij heeft meer nu slaap nodig dan vroeger en kan mede hierdoor zijn ‘ oude leventje’, namelijk het verder gaan met studeren niet meer oppakken. Na zijn opname heeft hij een half jaar rustig aan gedaan, maar hij lijkt niet verder te herstellen.
Beste S,
Klachten van moeheid en verminderde motivatie komen vaak voor na psychose. Lijkt samen te hangen met (i) de medicatie (lithium kan dit ook in de hand werken, evenals hoofdpijn trouwens), (ii) restsymptomen van depressie en (iii) ook een verandering in energie en motivatie als restverschijnsel van de psychose zelf.
Het proces van herstel is langzaam – en betekent onder andere dat je als persoon – die in aanraking is gekomen met zijn kwetsbaarheid – op zoek gaat naar doelen die het leven voor jou zinvol maken. Het kan zijn dat dit andere doelen zijn dan voorheen, vanwege blijvende kwetsbaarheden – zoals moeheid/hoofdpijn.
Wat ook speelt bij herstel is het werk van een nieuwe identiteit krijgen – namelijk dat je van een persoon die lineair, zonder veel nadenken, ‘in de flow’ op zijn levensdoel afging, iemand bent geworden die zeer bewust rekening moet houden met kwetsbaarheid. Die kwetsbaarheid moet een plek krijgen in zijn verhaal en zijn (nieuwe) doelen. Acceptatie hiervan, en de mate van aanpassing die hiervoor nodig, is zeer belangrijk.
Dit alles is een psychologisch proces dat tijd – en energie – vraagt. Het proces kan iets te maken hebben met de moeheid, vooral als er sprake is van verslagenheid (‘defeat’) of ontmoediging en moeite om het leven verder te nemen in de nieuwe identiteit van ‘kwetsbare’ persoon.
Misschien in eerste instantie inzetten op doelen die bescheiden zijn, maar wel een graduele activatie vragen – onder begeleiding van een gedragsdeskundige eventueel. En met oog voor het psychologische proces van herstel in de zin van de kwetsbaarheid een plek geven en het maken van een nieuw verhaal van wie hij is en wat hij uit het leven hoopt te halen.
In de praktijk kan het proces van herstel en weer actief met zinvolle doelen bezig zijn een tijdje duren. Contact met anderen die deze weg eerder al hebben afgelegd is belangrijk.
Geen kant en klare instructies dus….maar hope it helps…..heel veel succes….
