Veel gezochte termen

Psychosenet blog

En daar komt direct het volgende label voor meneer – pleidooi voor meer persoonlijke zorg

Diagnose en label

‘Welke diagnose geef jij deze patiënt.
A: Depressieve stoornis,

B: Bipolaire stoornis,

C: schizo-affectieve stoornis,

of D: schizofrenie?’


Ik zit in de zaal, kijk om me heen en denk even na. Er is volgens mij niet één antwoord dat perfect past bij de man die voor ons zit. De jongen met het petje naast me roept: ‘Dat is duidelijk een bipolaire.’
Onze docent, een psychiater, knikt instemmend. Ik kijk nog wat verdwaasd om me heen, maar ook de andere coassistenten lijken het volledig met hem eens.

De man ís een bipolaire? Hij heeft misschien een bipolaire stoornis maar de man is toch geen stoornis… Of misschien is het nog minder dan een stoornis. Meneer heeft enkele kenmerken van de ziekte maar is hij echt ziek?

Er ontwikkelt zich onbegrip en enige afkeer vanuit mij naar de docent voor ons. Alweer krijgen we een les in het labelen van een persoon voor ons.

Vervolgens worden er geen andere vragen gesteld, hoewel ik er honderden heb. Waarom wel stoornis B? Waarom niet stoornis C? En waarom kan dit niet passen binnen het normale? Heeft deze persoon überhaupt een stoornis?
De groep coassistenten geeft geen kik, niemand stelt een vraag. In onze eerste jaren van de studie leerden we gesprekken voeren en vragen stellen, maar in de praktijk is hier heel weinig tijd voor. Er is geen tijd voor het ‘waarom’. Ondertussen gaat de les namelijk alweer verder.

De psychiater stelt een volgende vraag. Met mijn gedachten dwaal ik weer af. Word ik een goede dokter op deze manier? Als er geen tijd is om stil te staan bij de keuzes die we maken, hoe kunnen we dan de beste zorg leveren voor onze patiënten?

De docent gaat verder.

‘Kunnen we deze patiënt nog meer diagnosen geven als we kijken naar de verschillende assen van de DSM-V?’

En daar komt direct het volgende label voor meneer. Er wordt niet van ons verwacht om even stil te staan bij de persoon voor ons. Dit gebeurt zo vaak, in het ziekenhuis én in de collegebanken. Het verbaast me nog steeds dat vrijwel nooit wordt verwacht van ons – Geneeskunde studenten – om veel verder na te denken.

Maar inmiddels ben ik ook wel benieuwd geworden waar dit heen zal gaan; in welk hokje de patiënt terecht zal komen. Al heb ik ondertussen zoveel andere vragen voor de patiënt. Hoe voelt hij zich? Voelt hij zich eigenlijk wel een patiënt? En voelt hij zich ziek? Voelt hij zich gehoord en begrepen door de mensen in de zaal?

De persoon die voor ons zit reageert niet op de antwoorden uit de zaal. Misschien omdat hij ziek is. Misschien omdat hij dit al vaak heeft gehoord van zijn psychiater, andere artsen en verpleging. Of wellicht omdat het hem duizelt, al die labels en hokjes. Ik vraag me af of het iets met hem doet.

‘We passen het protocol Bipolaire Stoornis toe in deze situatie. Zoeken jullie thuis nog even uit, hoe dat precies zit.’

De les wordt afgesloten door de psychiater, iedereen verlaat de zaal.

Dit is slechts een fictief voorbeeld van een klinische les tijdens de studie Geneeskunde. Inmiddels ben ik zelf vijfdejaars student. In de afgelopen jaren heb ik geleerd om te denken als een dokter. Dit betekent in het huidige systeem van de Nederlandse zorg heel veel labels en protocollen zoeken bij een patiënt. Dit kan erg goed functioneren; bij het jongetje met gebroken been na een val van zijn fiets, die geven we gips en hij kan naar huis. Simpel.

Of die oude kwetsbare alleenstaande dame met longontsteking; zij moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Niet zo ingewikkeld.

Maar wat doen we met die man van middelbare leeftijd, die al lange tijd zijn huis niet uitkomt, vereenzaamd en zichzelf verwaarloosd? Lastig.

Meneer heeft hulp nodig. Maar van wie? Is hij een patiënt? Voelt hij zich ziek en is dat gevoel belangrijk? Veel vragen, waarbij we veel meer zouden willen weten van deze man. De persoon achter de problemen die willen we leren kennen om hem goed te kunnen helpen.

Binnen de geestelijke gezondheidszorg komt hier steeds meer aandacht voor. Er laaien steeds meer discussies op over de DSM, het handboek van de psychiatrie. Toen ik zelf stuitte op de site schizofreniebestaatniet.nl, kreeg deze discussie een stuk meer vorm. Ook voelde ik me begrepen, als student en zorgverlener met een ander idee over de zorg dan iedereen die ik eerder tegenkwam.

PsychoseNet vind ik een geweldig initiatief en mooi platform, waar mensen elkaar kunnen vinden en zich kunnen inzetten voor een toekomst met meer persoonlijke zorg. Ik vind het heel erg mooi om te zien, dat dit ook Geneeskunde is. Hopelijk is dit de Geneeskunde van de toekomst. Een toekomst waarin elke dokter – chirurg of psychiater, huisarts of cardioloog – zijn aandacht meer vestigt op de mens achter een diagnose, een label, een oordeel of een stigma. En een toekomst waarin coassistenten tijd en ruimte krijgen om nieuwsgierig te zijn en vragen te stellen.

Een tijd waarin artsen zichzelf meer durven te laten zien, hun krachten en zwaktes onderkennen en hun eigen ervaring durven te gebruiken. Met SBN is er al een begin van zo’n toekomst. Die toekomst is nu.


Maryse Fröling – coassistent vijfdejaars Geneeskunde student aan de Universiteit Utrecht.

photo credits schrijven en schrappen

Reacties

19 reacties op “En daar komt direct het volgende label voor meneer – pleidooi voor meer persoonlijke zorg”

  1. Maurice Wasserman

    Prachtig betoog. Het levensverhaal hoort centraal te staan. De psychiatrie is géén bio-medische discipline verdorie!
    Mensen hebben liefde en zingeving nodig. Geen protocollen.

  2. Miranda

    Bij jouw verhaal zie ik een zaal voor me, vol studenten, 1 psychiater, die dit allemaal normale (medische?) handelingen vinden. Misschien vindt zelfs de patiënt dat. Dat maakt me verdrietig. Er zit ook 1 meisje die het niet normaal vindt, niet goed genoeg, die zich vragen stelt, op internet gaat zoeken en psychosenet vindt. Gewoon vanuit empathie. Dat meisje maakt me blij.

  3. Ineke

    Mooi..!! Hou deze visie vast, kijkend naar de mens..

  4. adriana

    wel, ik heb schizofrenie, maar ik ben het niet! ik heb neiging tot adhd , maar ik ben het niet! Ik ben namelijk gewoon een mens! Etiketjes plakken vind ik een hopeloze zaak, pas na 2 opnames werd er een poging tot diagnose gedaan, op mijn initiatief! De huidige medicatie heb ik zelf moeten uitzoeken, en vervolgens mijn psych moeten overtuigen dat dit weleens kan werken. ipv vet dikmakend spul…Maar ik ben wie ik ben, geen labeltje of etiketje!

  5. Maryse Fröling

    Bedankt voor de mooie reacties allemaal. Geweldig om iets te kunnen bijdragen aan dit platform.
    Hopelijk is die toekomst van nu, snel de realiteit in de gehele ggz. En tot die tijd; blijf schrijven, dingen delen en reageren. De ideeën blijven daardoor leven. En het creëert wederzijds begrip, zo belangrijk en hoopgevend.

  6. Jacoba

    Goed verhaal! Naast jouw universiteit staat de HU waar we as GGZ-agogen de studenten heel anders opleiden en ze stimuleren kritische vragen aan artsen te stellen. Als je het leuk vindt, welkom om bij een college te komen kijken, woensdag toevallig ook over SBN (we noemen het dus nu ook psychosegevoeligheid).

    1. Maryse Fröling

      Dank voor de uitnodiging Jacoba! Waar, hoelaat zal dit zijn? Wellicht kan ik vanuit het UMC even lang komen.

      1. Jacoba

        Leuk als je gelegenheid hebt! 10.45 uur Daltonlaan 300 in 0.67 (bij ingang naar rechts). Het is een tijdelijk gebouw net naast de Uithof, Rijnsweerd (te lopen maar fiets handiger). Evt kunnen we even contact hebben, mail is Jacoba.huizenga@hu.nl

  7. Peter Pierik

    Dank voor je reactie Maryse, hoopvol als je bedenkt hoe de nieuwe generatie dokters de toekomst mede zullen bepalen. Om de mens te kunnen blijven zien zul je niet om jezelf heen kunnen, het zal je raken, meer dan je wilt en een stuk minder veilig dan jezelf verschuilen achter indrukwekkend klinkende labels die veelal weinig toevoegen anders dan snel de persoon wegzetten zonder ogenschijnlijk om te hoeven kijken naar de mens en diens persoonlijke context. Vanuit hersteldenken weten we allang dat in die persoonlijke context de sleutel tot het hervinden van betekenisvolle rollen en omgang met ervaren klachten besloten ligt.
    Mijn zoon studeerd ook geneeskunde (2e jaars) hij kwam ook met hoopvolle berichten er lijkt echt een nieuwe generatie dokters aan te komen die de mens in ere herstellen.

  8. Arie Hordijk

    Aansluitend bij Jim van Os: ik geloof ook dat de verandering van de nieuwe generatie komt. Een paar maanden geleden mocht ik als docent-stagiair een paar consulten van een jonge psychiater in opleiding bijwonen. Wat een verademing was dat! Deze man was echt in gesprek met zijn patiënten, liet hen meedenken en meebeslissen, vroeg wat zij wilden, probeerde als het even kon de medicatie te reduceren of af te bouwen. Als hij exemplarisch is voor de nieuwe generatie psychiaters, is er hoop.

    1. Maryse Fröling

      Geweldig om te lezen dat er hoop is in deze nieuwe generatie. En dat ik daar onderdeel van uitmaak. Als anders-denkende (dokter-in-spé) kun je je wel eens eenzaam voelen in de grote, steriele ziekenhuiswereld, maar dit soort woorden geven ook mij hoop! Dank!

  9. Ansgar John Brenninkmeijer

    Goed verhaal. Sluit ook aan bij “Bipolar INorder” uit Amerika. Gewoon gezond. Medicijnen gebruiken zonodig.

    1. Maryse Fröling

      Is inderdaad een heel mooie movement daar in Amerika! Prachtig om te zien dat patient- en herstelgerichte zorg, zo enorm aan het groeien is wereldwijd.

  10. Aad Cense

    Ik vind het zo langzamerhand iets troostrijks krijgen om kritische jonge denkers tegen te komen in een troosteloos landschap waar, -inderdaad-, ‘begrijpend luisteren’ wordt verdrongen door ‘vinkend luisteren’.
    Niettemin toch een opmerking: ondanks het kritisch filter is kennelijk ingeprent dat de DSM het handboek van de psychiatrie is. Quod non. Het is en blijft slechts classificatie.

    1. Maryse Fröling

      Dank voor je reactie, Aad. Mooi om deze troost te kunnen bieden. En daarbij wellicht wat hoop.
      Helaas blijft de DSM één van de weinige handvatten voor een student Geneeskunde. Als co-assistent stond ik, samen met 5 anderen, op de afdeling psychiatrie. Geen idee wat we zouden aantreffen; we kenden de rijtjes symptomen uit de DSM en leerden sec het psychiatrisch onderzoek. Na 6 weken proeven aan de psychiatrie, was het alweer voorbij. Die rijtjes vergaten we allemaal. De patiënten herinner ik me nog als de dag van gisteren. Nu de GGZ voorzichtig verschuift naar steeds meer patiënt-gerichte zorg, komt daar hopelijk binnen de studie ook ruimte voor!

  11. Karin den Oudsten

    Vanuit mijn eigen ervaring met depressieve en psychotische klachten begrijp ik je volledig, het helpt niet mee om alleen maar diagnoses te horen. Het toespitsen hierop is ook bij de doelgroep waar ik me voor inzet (moeders met psychotische klachten na een bevalling) te eenzijdig. Want in dat geval zijn er dus wel klachten, maar wordt het afgedaan als postpartum depressie (want postpartum psychose kent men als diagnose niet). Een behoorlijke valkuil.

  12. Truus Zeegers

    Jouw verhaal, Maryse voelt voor mij als hoop voor de toekomst. Zo mooi om te lezen dat de mens achter ieder gezicht steeds vaker in beeld komt. Psychiater Rogier Hoenders gaf afgelopen zaterdag tijdens de landelijke dag van de VMDB een lezing over het samenspel van zingeving, beweging, voeding, ontspanning bij een behandeling. Een benadering waarbij de mens met zijn levensverhaal centraal staat. Ja, er is hoop.

  13. Clara Koek-Michels

    Dag Maryse, labels en protocollen die een eigen leven zijn gaan leiden, terwijl de unieke levens achter de labels er niet toe lijken te doen. Scheefgroei die jij hebt opgepikt en waar je nu open over schrijft en daarmee uitnodigt hier over na te denken. Ontzettend fijn om te lezen, dankjewel!

  14. Jim van Os

    Geweldige post Maryse – verandering komt van de nieuwe generatie!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *