Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Jeroen Kloet

Jeroen Kloet is psychiater en kampt zelf met een wiebelige geest. Hij blogt op persoonlijke titel.  Hij heeft de intentie om deze twee kanten van de behandeltafel meer tot elkaar te brengen. Hij is initiatiefnemer van het Anti Stigma Café, een initiatief om stigma rondom psychische kwetsbaarheden te doen verminderen.

De weg naar verstilling – pleidooi voor het toepassen van ervaringskennis

Soms is het er ineens. Een moment waarop de tijd even stil lijkt te staan. Lichaam en geest vallen even helemaal samen, de verstilling in jezelf. Gedachten lossen op als ademwolkjes op een koude winterdag. Gevoelens die normaal je gedachten vertroebelen wijken uiteen en geven je een korte blik naar binnen. Je ziet je ware zelf.

Een geestestoestand waar ik mijlenver van verwijderd was in tijden dat donkere wolken zich samenpakten in mijn hoofd en me het zicht op mezelf volledig ontnamen. Een beleving zo helder dat ze van een andere wereld lijkt te komen.  Zo’n enorme tegenstelling met de man die maanden, nee jarenlang,  gevangen zat in een voortdurende verkramping van pure angst. Angst die van zo diep kwam dat mijn geest zich voortdurend in oorlogsgebied waande.

Het brein dat het verschil niet kent tussen reële en ingebeelde angst. Een geest die rijk is aan verbeelding verandert de dagdromer in een soldaat die vecht tegen zijn eigen demonen

Het was Irvin Yalom die woorden gaf in zijn boeken aan wat ik vaak voelde en zag binnen mijn wereld. Het was Alie Weerman die in een lezing een model uitlegde waarin ze mijn overpeinzingen zo prachtig samenvatte (referentie: proefschrift Ervaringsdeskundige zorg-en dienstverleners door Alie Weerman). Het waren deze momenten waarin ik deze verstilling binnen mezelf voelde. Het moment waarop iemand anders woorden gaf aan iets wat zich diep in mij afspeelde. Wat zich nog steeds met enige regelmaat in mij afspeelt. Noem het existentiële dilemma’s. Noem het te veel nadenken over het leven. Noem het zoeken naar onbeantwoorde vragen. Noem het zoals je wil.

Voor mij gaat het over de essentie van het bestaan, de levensvragen waar niemand het antwoord op lijkt te hebben

Als je ‘gezegend’ bent met een geest die niet makkelijk plooit naar de hobbels die het tegen komt op haar pad, je van tegenslagen dagenlang van je stuk bent gebracht,  je innerlijke spiegel zo breekbaar lijkt te zijn als glas, dan is er de kans dat het breekt. De geest lijkt te versplinteren in ontelbare stukjes. Waarbij je niet kan ontkomen aan het ondergaan van de uiterste toestanden in jezelf: absolute chaos, eenzaamheid en misschien wel de dreigende eindigheid van wie je bent. Er is niemand meer om aan vast te houden, niemand meer om te volgen. Er zijn geen vastigheden meer. Je slaappatroon kapot, je eetlust vergaan. Je lust ver heen, je ziet alleen nog maar de onzinnigheid van je eigen bestaan.

Je bent jezelf kwijt, jezelf verloren

Radeloos begin je de scherven bij elkaar te zoeken, geen idee waar te beginnen. En inderdaad er is er maar één die weet wanneer de puzzel zich weer begint te vormen naar iets dat op jou lijkt. Alleen jij kan dat weten. Maar in deze zoektocht, deze levenspuzzel , heb je soms hulp nodig. Hoe belangrijk is vertrouwen dan? Hoe belangrijk is oprechtheid in jullie contact dan? Hoe waardevol kan deze gezamenlijk reis zijn voor jou?
Maar ook… hoeveel kan de ander kapot maken als men niet voorzichtig met jou omgaat ? Hoe groot is de teleurstelling als de ander je niet ziet voor wie je bent? Hoeveel pijn doet het als je bemerkt dat de ander niet zuiver is in zijn of haar intenties ?

Als mens kampend met een psychische kwetsbaarheid ontdek je al snel dat er geen veilige bubbel bestaat

Iedereen is existentieel alleen, maar voelt dit zelden zo. Iedereen creëert orde in wat eigenlijk chaos lijkt te zijn en vormt zodoende houvast in het leven. Iedereen gaat ooit dood, maar staat hier zelden tot nooit écht bij stil. Deze luxe is vele mensen die in angst gevangen zijn geraakt, door de hel van depressie of psychose zijn gegaan, niet gegeven. Zij wéten hoe het is om buiten deze veilige bubbel te leven. En als je daar eenmaal bent geweest, dan weet je dat deze bubbel je nooit meer de (schijn)veiligheid kan bieden die het ooit deed. Zo heb ik het althans ervaren.
Je bent niet langer meer ‘naïef’. Of je het nu wil of niet, je bent buiten de bubbel getreden. En daarmee heb je ontegenzeggelijk ook veel kennis opgedaan, ervaringskennis. Kennis die anderen, die ook buiten die bubbel zijn geraakt, heel hard kunnen gebruiken. Kennis die je wel moet leren inzetten. En dat is een vak apart. Als je er over nadenkt is het toch zo logisch dat cliënten hier baat bij kunnen hebben. Hoe bizar eigenlijk dat dit vak nog maar in de kinderschoenen staat.

Ervaringskennis is zilver. Het op maat in leren zetten, naar de ander die het toekomt, is goud

Een enorm pleidooi dus voor het leren toepassen van ervaringskennis. Of het nu door ervaringsdeskundigen is of door hulpverleners zelf. Er ligt een schat op ons te wachten daar. Naast wetenschappelijke kennis en professionele kennis is er dus ook de ervaringskennis. Ik ben oprecht benieuwd hoe we over 20 jaar van nu aan zullen kijken naar de verhouding tussen deze drie hoekstenen. Een hoeksteen die in mijn beleving door de cliënt zelf dikwijls in een ander licht wordt bezien dan de visie van menig onderzoeker en zorgprofessional. Mag u het verschil raden…

photo credit: Jeroen kloet

Reacties

9 reacties op “De weg naar verstilling – pleidooi voor het toepassen van ervaringskennis”

  1. Hedwig

    Mooi blog. Twee opmerkingen: ‘de hel van psychose’… psychose is niet alleen maar hel. Sterker nog, psychose kan ook heel mooi en intens zijn, verrijkend, inzichtgevend of gewoon neutraal. Door over de hel van psychose te praten wek je angst op. Verder is het ondanks de fundamentele existentiële angst die je in psychose (inderdaad als hel) kunt ervaren en ondanks het bewustzijn dat je de controle compleet bent kwijt geweest met alle mogelijke gevolgen van dien, heel goed mogelijk opnieuw zonder angst te leven en dan ook echt zodanig alsof je de ervaring niet hebt gehad. Daarvoor moet je je overigens wel ontdoen van het kader dat in de reguliere ggz rond de ervaring wordt gevormd. Vereist daarvoor is ook analyse, begrip van het ontstaan, oplossen van zaken die een rol hebben gespeeld, herkennen van de eigen rol, vertrouwen en loslaten.

  2. Ricardoo

    Ik moest van mijn vrienin deze blog lezen en vind ‘m in 1 woord dramaturigischfantastisch! Bijvoorbeeld ook: iemand vroeg mij af -terwijl we een wasmachine verplaaaatsten- of we allemaal een verloren tweelinghelft hebben, ik dacht toen nog: wat een moment om een tweelinghelft te bakken, maar okee heb toen ja gezegd en toen konden we weer vooruit met de geit. Dat heb ik dus nu ook: iedereen bubbelt er op los en heeft zo zn maniertjes om net te doen alsof dat niet zo is, maar ik vind dat allemaal aanleunerij van de boovenste plank. Maar mijn buurmeisje was naar een feestje geweest en kwam aanlopen met een rietjesbelleblaas: 6 rietjes met een wasbiglittertape en een potje zeep en de zon: de allermooiste bel ever! En dat vond ik het beste gesprek ooit.

  3. Koosje

    Dat houden van mijzelf ervaar ik als een ongesproken onderonsje dat ook mijn ‘ik’ is in de ontmoeting met de ander, maar ik moet wel toegeven dat ik niet van iedereen even makkelijk houd als mijzelf. Ik vind dat jij e.a. heel meeslepend hebt verwoord Jeroen, mooi hoor zoals jij dat kan! Het heeft me ook geinspireerd vandaag mijn pak aan te trekken om eenieder te eren; dank je wel daarvoor!

  4. Kirsten

    Hallo Jeroen, dank voor je delen weer; ik ben ook heel benieuwd waar we over twintig jaar staan.
    Mijn droom is dat we in de toekomst alle verschillende soorten hulpverlening gewoon vriendelijkheid noemen, de uitwisseling als mogelijkheid benutten om het existentieel zijn zelf te verrijken, dat is eigenlijk ook zo’n beetje de veilige bubbel die ik ervaar, niet precies op maat misschien maar daar staat dan weer een kneuzige persoonlijkheid tegenover…

  5. allard

    Hoi !

    Ten eerste, wat kun je je gedachten en gevoelens prachtig opschrijven.
    Ik zat je blog ademloos te lezen en ik herkende vooral de angsten die ik heb ervaart in de jaren dat ik moest leven met de diagnose Schizofrenie.
    Er ontstond een Totale angst voor alles “buiten de bubbel “.
    Of het nu om mijn persoon ging, of alles daarbuiten, de angst zat zó diep dat ik niets meer durfde te ondernemen…
    soms niet eens meer durfde na te denken.
    Opgesloten in mezelf, en levend zonder enig doel maakten dat ik jarenlang de wens had om DIE ANGST, die jij zo mooi genoemd, te ontvluchten.
    Maar vluchten voor angst is een slechte raadgever..en vluchten voor jezelf is nóg erger !
    Ik ben nu twee jaar diagnose vrij, er bestaan geen pillen meer om de angsten van weleer te dempen en daarnaast ben ik “gezegend” dat er geen angst meer is.
    Geen angst meer voor Allard, want van hem houd ik weer, en de positieve ervaringen, juist zonder die angsten die ik heb opgebouwd zullen mij de rest van mijn leven blijven empoweren.
    Nogmaals dank, ik hoop dat door jouw woorden en reflectie veel lieve mensen
    ook “de angst” achter zich kunnen laten.

    Allard.

  6. Guy

    Jeroen, knap verwoord hoe je in een psychische kwetsbaarheid jezelf kunt verliezen.
    Alie, zelf je website ontwerpen kan ook een manier zijn om enerzijds je eigen gevoeligheden te verwerken en anderzijds nieuwe mensen te ontmoeten. Ik ben gestart met een website toen ik iets te vroeg naar huis mocht gaan na een opname, er was geen vangnet voorzien. Januari 2016 gestart, nu bijna 5000 bezoekers. (www.ervaringpsychose.be).

  7. Jim van Os

    Hey Jeroen dank voor deze bijdrage – zo begrijpen we het!

  8. Nanette waterhout

    Jeroen Kloet, prachtig weer man. Men mede met jou benieuwd waar we over een aantal jaren staan. Weet je wel hoe steunend het is dat jij als psychiater opkomt voor het belang van inzetten en ontwikkelen van ervaringskennis. Dank je wel daarvoor. En ik ga je blog delen.

  9. Alie Ongena

    Dit is mij uit het hart gegrepen. Ook ik verlang er hevig naar mijn ervaringen te delen met anderen die dit ook hebben meegemaakt. Als verwerking van deze buitengewone ervaring, maar ook om de ander verder te helpen in zijn zoektocht. Ik heb nog niemand gevonden met wie ik dit in een persoonlijk contact kan verwoorden helaas. Maar ik blijf zoekende en zal vinden

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *