Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Jim van Os werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Weerbaarheid bij psychosegevoeligheid: naar een gedeelde realiteit – Jim van Os

Psychosegevoeligheid kan een uitdaging zijn, zowel voor degenen die het ervaren als voor hun geliefden. Maar wat vaak niet besproken wordt bij de behandeling is dit: weerbaarheid tegen deze gevoeligheid is mogelijk en kan worden ontwikkeld. Weerbaarheid bij psychosegevoeligheid.

Hoewel ‘weerbaarheid’ een complex begrip is, kan er daadwerkelijk aan worden gewerkt, zelfs bij psychosegevoeligheid. Laten we de elementen van weerbaarheid verkennen en begrijpen hoe je je kunt versterken tegen psychosegevoeligheid.

Wat is Weerbaarheid?

Weerbaarheid verwijst naar het vermogen van een individu om zich aan te passen aan stress en tegenslag, en om daarvan te herstellen. Het is een combinatie van persoonlijke, sociale en omgevingsfactoren die bijdragen aan het vermogen van een individu om de uitdagingen van het leven aan te gaan.

1. De Kracht van Sociale Interacties

Een van de sterkste factoren die bijdragen aan weerbaarheid is sociale interactie. Mensen zijn van nature sociale wezens. We leven, werken en spelen in gemeenschappen, en deze sociale interacties vormen een gedeelde realiteit.

De gedeelde realiteit is een soort afstemming tussen verschillende ‘geesten’ van verschillende mensen die de wereld op hun eigen manier waarnemen en interpreteren. Door met anderen te communiceren en relaties aan te gaan, stemmen we af op deze ‘gedeelde realiteit’. Dit helpt niet alleen bij het bevorderen van begrip en empathie, maar helpt ook om psychosegevoeligheid te kanaliseren.

2. Relatie met Jezelf: De Unieke Menselijke Ervaring

Mensen zijn uniek omdat ze het vermogen hebben om te ervaren dat ze ervaren. Dit betekent dat we ons niet alleen bewust zijn van onze omgeving, maar ook van onszelf. We kunnen onze eigen gedachten, gevoelens en gedragingen observeren en analyseren. Dit vermogen om onszelf te observeren biedt een krachtig hulpmiddel om ons te verhouden tot onze eigen psychose- en stemmingsgevoeligheid.

3. Ervaringsdeskundige Benaderingen: “Bipolair in Orde”

Een beweging genaamd “Bipolair in Orde” (Bipolar in Order) benadrukt het belang van zelfobservatie, zelfs tijdens uitdagende perioden zoals hypomanie, zodat het eigen gedrag kan worden gereguleerd.

Hypomanie is een staat van verhoogde energie, stemming en activiteit die minder ernstig is dan volledige manie maar die, indien onbeheerd, problematisch kan zijn.

Mensen die de benadering van ‘Bipolar in Order’ volgen, leren hun gedrag te observeren en te kanaliseren, zelfs tijdens hypomane of psychotische episoden. Dit betekent dat ze, ondanks hun uitdagende ervaringen, zich op een manier kunnen gedragen waardoor anderen zich niet genoodzaakt voelen om acuut hulp te zoeken of de crisisdienst te bellen.

Is dit makkelijk? Lukt het altijd? Nee. Maar toch levert het over de tijd vaak iets op dat het verschil kan maken in het leven van de mensen.

4. Leren door Vallen en Opstaan

Het ontwikkelen van weerbaarheid, vooral bij psychosegevoeligheid, is geen eenvoudige taak. Het vergt bewuste inspanning, oefening en soms ook het ervaren van tegenslagen. Het is belangrijk om te begrijpen dat vallen en opstaan deel uitmaken van het leerproces.

5. De Rol van de GGZ

Hoewel de GGZ waardevolle ondersteuning biedt, ligt hun focus vaak op het onderdrukken van psychose. Dit kan soms in conflict zijn met benaderingen die het belang van leren je tot je gevoeligheid te verhouden benadrukken. Je moet dus je behandelteam soms een beetje leren meenemen in deze gedachte.

Andere Weerbaarheidsstrategieën

Naast de bovengenoemde benaderingen zijn er tal van andere strategieën die kunnen helpen bij het bevorderen van weerbaarheid, zoals mindfulness, meditatie, lichaamsbeweging en het onderhouden van een routine. Wat voor de een werkt is voor de ander een gruwel. Probeer dus verschillende dingen om te kijken wat het best bij jou past.

De Uitdaging van Sociale Interactie en het Belang van Herstelacademies

Weerbaarheid tegen psychosegevoeligheid is dus mogelijk hoewel het hard werken is. Door je te verbinden met anderen, jezelf te observeren en actief te werken aan je weerbaarheid, kun je een leven leiden dat vervullend is, zelfs in het licht van uitdagingen.

Maar het is onmiskenbaar dat het voor sommige mensen, vooral degenen die worstelen met psychische aandoeningen, een uitdaging kan zijn om regelmatig sociale interacties aan te gaan. De angsten, onzekerheden en soms het stigma dat gepaard gaat met hun ervaringen kunnen hen isoleren of afschrikken van reguliere sociale situaties.

Het belang van herstelacademies of zelfregiecentra

Hier komt het belang van herstelacademies of zelfregiecentra naar voren. Deze instellingen erkennen de kracht van gemeenschap en gedeelde ervaringen. Ze bieden een veilige en ondersteunende omgeving waar mensen kunnen leren, delen en groeien te midden van anderen die soortgelijke uitdagingen hebben doorgemaakt.

Het opkomende netwerk van herstelacademies en zelfregiecentra in Nederland is een bemoedigende ontwikkeling. Deze centra leggen de nadruk op weerbaarheidsbevordering en stellen mensen in staat om vaardigheden en strategieën te ontwikkelen om met hun psychosegevoeligheid om te gaan. Ze bieden niet alleen de tools en middelen om weerbaarheid op te bouwen, maar ook het onmisbare element van menselijk contact en gedeelde realiteit.

Psychosegevoeligheid als een aspect van de menselijke ervaring

Door mensen de ruimte te geven om te leren en te groeien in een omgeving van begrip en acceptatie, leggen herstelacademies de basis voor een samenleving waarin psychosegevoeligheid niet langer wordt gezien als een onoverkomelijke hindernis, maar als een aspect van de menselijke ervaring waarmee men kan leren leven en bloeien.

Meer lezen over weerbaarheid?

Heb je de boeken van Jim van Os al gelezen?

Reacties

9 reacties op “Weerbaarheid bij psychosegevoeligheid: naar een gedeelde realiteit – Jim van Os”

  1. Beste Jim van Os, wat een prachtige ontwikkeling: herstel academies! Gisteren deed ik in mijn zelfwaarneming een vervelende ontdekking; de Klager duikt nog regelmatig de kop op. ‘Ik’ in de slachtofferrol – van waaruit geen genezing mogelijk is. Toch buiten het oordeel proberen te blijven – in vrede blijven – je kan het ‘inspannend’ noemen, maar dan stigmatiseer je tegelijk, wat je ook een ‘mooi proces’ kunt noemen: op weg naar het eigen Zelf. Vergelijk het met mensen die marathons lopen. Ja, inspannend, maar tegelijk: ze vinden het zelf geweldig. Zelfs het woordje ‘herstel’ vind ik niet helemaal correct. Het is afgeleid van ‘onherstelbaar’ – een stigma dat psychiaters dikwijls hun patienten geven vanuit hun benarde positie. Een beter woord is misschien: initiatief academies? Initiatief werkplaatsen? Academies zijn er al zoveel.

    1. Jim van Os

      Dank Maartje! Woorden zijn belangrijk inderdaad. Momenteel zijn herstelacademies en zelfregiecentra als namen. In Amerika is het begonnen en daar sprak men van recovery college – de neaam die nu in de hele werled wordt overgenomen. Je kunt je inderdaad vragen of “herstel” dezelfde lading dekt als “recovery”…..

  2. Suus

    Hoi Jim,

    Ik vind het heel waardevol wat je schrijft en het zou fijn zijn als er meer bedding is voor (buitenzintuiglijke) ervaringen. Als je kijkt naar de oude religies, de stammen van onze voorouders was en is daar meer ruimte voor. Dit was een gegeven en zelfs een gave als je contact kom maken met de geesten wereld. Ook eerbied hebben voor wat moeder aarde ons schenkt en daar dankbaar voor zijn, lijkt een ver van ons bed show.

    Ik heb vanaf mijn puberteit mijn eigen waarheid moeten zoeken in de wereld van de GGZ. Lang was dit mijn spirituele wereld. Maar daar zit ook een kanttekening. Als de spanning stijgt wordt die wereld, die normaliter zo vertrouwt voelt, heel beangstigend. Het blijft een worsteling.

    Je hebt gelijk door te benoemen dat er meer aandacht moet komen voor de rode draad in het verhaal en niet alleen de klacht! Gelukkig komt hier steeds meer ruimte voor, want onder ons zijn er zo vele met een prachtige verhaal, wat nu ondergedompeld wordt in bad wat ziekte heet. Is het ziekte of is het spiritueel ontluiken en niet beseffen dat dat het is.

    1. Jim van Os

      Dank je Suus voor plaatsen in eigen context em helpen one het belang daarvan in te zien!

  3. Roelof

    Hoi Jim,
    Met je blog ben ik het volkomen eens, gedeelde ervaringen zijn belangrijk bij herstel. Maar daarvoor heb ik niet bij de ggz moeten zijn. Ik ben zelf 27 jaar geleden weer de maatschappij in gegaan en heb daar al werkend, betaald en onbetaald, en al hobbyend gedeelde ervaringen opgedaan met mensen. Het heeft geleid tot een hele serie goede relaties met mensen. Mijn laatste psychose is daardoor al bijna 30 jaar geleden

    1. Jim van Os

      Hey Roelof dank voor je reactie! Ja ik denk dat inderdaad vaak in het leven – en niet zozeer in de zorg – de benodigde gedeelde ervaring wordt opgedaan. Misschien is dat een belangrijke constatering: zorg moet zich richten op het leven, opdat daar de ervaringen die bijdragen aan herstel kunnen worden opgedaan.

  4. Hallo Jim, sorry maar ik moet hier toch even op reageren en messchien vindt je dat vervelend maar ik lees dit toch weer met enige verbazing als je het over waardevolle ondersteuning door ggz hebt, afgelopen zomer zo,n 3 maanden bij antes (voorheen delta) bijna elke dag ter ondersteuning bij onze dochter geweest hetgeen men op een gegeven moment toch als hinderlijk ervaarde geen enkele moeite heb mogen waarnemen om meer dan het onderdrukken van de psychose te doen het is wekelijk brandje blussen en next.
    Dus vraag mij dan ook weer af of jouw gedachtengoed eigenlijk wel bij de bovenlaag terecht komt, de mensen op de werkvloer doe hun ding en lijken zoals ik al eerder aan gaf op vorig blog gehersenspoeld te zijn.
    Ook de opkomende centra zou het fijn zijn als je daar de naam en plaats van zou vermelden want hoe wij ook zoeken is niet vinden.

    1. Jim van Os

      Hey Bert dank. Veel mensen hebben positieve ervaringen in de ggz. Maar er zijn natuurlijk ook mensen die zich gemangeld voelen. Voor beide soorten ervaring is ruimte bij PsychoseNet.

    2. Miranda

      Hallo Bert, een herstelacademie in Utrecht is bijvoorbeeld http://www.enikrecoverycollege.nl
      Er zijn uit mijn hoofd ook initiatieven in Deventer, Eindhoven, Venlo, Helmond e.v.a. In provincie Zeeland zit Hersteltalent.
      Google op zelfregiecentrum of herstelacademie.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *