Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Remke van Staveren

Remke van Staveren is psychiater. Ze werkt bij BuurtzorgT in Amsterdam, en is medeoprichter en consulent van de afbouwpoli van GGZ Noord-Holland-Noord. Ze schreef meerdere boeken, waaronder het boek Minder Slikken, een publieksboek over verantwoord afbouwen van psychofarmaca.

Wist je dat’jes over psychofarmaca – Remke van Staveren

Blog Wist je dat’jes over psychofarmaca - Remke van Staveren

Remke van Staveren is psychiater. Ze werkt bij BuurtzorgT in Amsterdam, en is medeoprichter en consulent van de afbouwpoli van GGZ Noord-Holland-Noord. Eind september verscheen haar boek Minder Slikken, een publieksboek over verantwoord afbouwen van psychofarmaca.

Wist je dat over geen enkel onderwerp in de GGZ de meningen zó verdeeld zijn als over psychofarmaca?

Heb je lichamelijke klachten, dan vragen mensen bezorgd: ‘Slik je wel medicatie?’ Heb je psychische klachten dan vragen mensen bezorgd: ‘Je slikt toch geen medicatie?’

Psychofarmaca, medicijnen voor de geest. Er zijn mensen vóór, er zijn mensen tegen. Terwijl psychofarmaca een zegen én een vloek zijn. Een zegen als iemand in crisis is. Een zegen als iemand eindelijk weer eens een goede nacht kan maken. Een zegen als angstaanjagende psychotische belevingen meer naar de achtergrond raken zodat iemand weer wat ruimte krijgt om te werken aan zijn herstel. Een vloek als de medicijnen té lang en in té hoge doseringen worden gebruikt. Want de bijwerkingen, je wilt niet weten!

Disclaimer: als psychiater ben ik niet voor of tegen medicijnen. Ik ben voor wat voor de cliënt werkt om te herstellen. En zo min mogelijk schade aanbrengt.

Flyer-Minder Slikken-A5-02

Wist je dat je misschien wel jaren voor niets psychofarmaca inneemt?

Welke pillen je voorgeschreven krijgt hangt namelijk samen met de DSM-classificatie die gesteld wordt. Je weet wel, dat label. Maar wat weinig mensen weten is dat DSM-classificaties een houdbaarheidsdatum hebben. Het ene jaar voldoe je misschien aan de criteria, maar het volgende jaar niet. Bijvoorbeeld omdat je deels hersteld bent. Classificaties moeten – ja, moeten volgens de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst – om het half jaar voor het licht worden gehouden en vervallen na een jaar.

Trouwens, wist je dat artsen pillen leren voorschrijven, maar vaak geen idee hebben hoe die weer af te bouwen? (ik ook niet hoor, vroeger) De kans is groot dat je iets slikt dat eigenlijk al afgebouwd had moeten worden.
O, en met afbouwen bedoel ik geleidelijk minderen tot de laagste nog werkzame dosering en dan, eventueel, als de cliënt dat wilt, afbouwen om te stoppen.

Wist je dat te lang doorgaan met psychofarmaca je gevoeliger kan maken voor de oorspronkelijke klachten?

Dus stel dat je depressief was en te lang doorgaat met antidepressiva, je in de toekomst wel eens eerder depressief kunt worden? Ja, echt. En dat geldt ook voor psychose. Dit verschijnsel heet ‘oppositional tolerance’, of wel de slapende tijger. Jim van Os legt hier uit hoe dit zit.

Wist je dat de farmaceutische industrie niet meewerkt aan afbouwen? En zorgverzekeraars ook niet?

O ja, dat wist je al. Schandalig toch?

Wist je dat te veel slikken onnodige bijwerkingen veroorzaakt? En dat die bijwerkingen je vele levensjaren kunnen kosten?

Vooral antipsychotica staan bekend om hun vele bijwerkingen als sufheid, gewichtstoename, hoge bloeddruk, suikerziekte, cholesterol, bewegingsstoornissen (door cliënten treffend het zombie-gevoel genoemd). Check ook vooral de handige bijwerkingen keuzetool, hier op PsychoseNet.

Ook alle andere psychofarmaca kunnen ellendige bijwerkingen veroorzaken. Sommige antidepressiva veroorzaken seksuele stoornissen, andere een droge mond (wat je gebit verruïneert). Van benzodiazepines (‘pammetjes’) krijg je hersenmist.

Zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Dat doe ik niet, want nogmaals, psychofarmaca zijn soms ook een zegen. Het punt is dat je zo min mogelijk moet slikken, maar wel zoveel als je nodig hebt. Jij maakt die balans op.

Wist je dat je bij psychische klachten geen ‘stofje tekort’ komt?

Dat verhaal over een stofje tekort (te weinig serotonine bij stemmingsklachten) of stofje teveel (teveel dopamine bij psychose) is een geniale marketing truc van de farmaceutische industrie. Geniaal omdat als mensen denken dat ze een stofje tekort komen of juist teveel hebben, ze uit angst voor terugval doorgaan met slikken.

Overigens spelen serotonine en dopamine wel een rol bij psychische klachten, maar zoals altijd is het een complex verhaal.

Wist je dat het afbouwen van die allerlaatste milligrammen verreweg de meeste klachten geven?

Bij afbouwen zit het venijn in de staart. Als je denkt dat je er bijna bent, en dat dat afbouwen eigenlijk wel meeviel, PATS BOEM, slaan de klachten toe. Bijna de helft krijgt ontwenningsverschijnselen en die kunnen echt erg zijn en lang aanhouden. Zorg daarom dat je hyperbool afbouwt, als een glijbaan (hyperbool is de vorm van een curve). Eerst kan je nog snel, naarmate je verder komt ga je langzamer en neem je kleinere stapjes.
Je hebt geen haast toch?

Wist je dat er bijna niets wetenschappelijks bekend is over verantwoord afbouwen?

Echt bizar. Wereldwijd verschijnen er elk jaar duizenden onderzoeken over het veilig opbouwen van medicijnen en maar een handje vol over afbouwen. Gezaghebbende wetenschappelijke richtlijnen en het Farmacotherapeutisch Kompas (hét medicatienaslagwerk voor artsen) besteden veel aandacht aan veilige begindoseringen en het zorgvuldig opbouwen van medicatie, maar gaat het om afbouwen dan voldoet vreemd genoeg maar één aanwijzing: ‘Bij staken medicatie geleidelijk afbouwen om onthoudingssymptomen te voorkomen.’ Nergens staat vermeld hoe je dat precies doet.

Verreweg de meeste kennis heb ik online opgedaan. Kennis die Jim van Os en Peter Groot delen. Kennis van cliënten die zelf met vallen en opstaan moesten uitzoeken hoe ze verantwoord kunnen afbouwen. Ze delen hun ervaringen online, waar ze websites bouwen en elkaar in ‘support groups’ en ‘survivor groups’ adviezen geven en praktische oplossingen uitproberen. Ook van de vragen en antwoorden van het eSpreekuur van PsychoseNet heb ik veel geleerd! Die ervaringskennis heb ik gebundeld en deel ik in mijn boek Minder Slikken.

Reacties

15 reacties op “Wist je dat’jes over psychofarmaca – Remke van Staveren”

  1. Vlinder

    Geweldig!! Nog een psychiater die opstaat en verkondigd hoe het ook kan!!! Hier word ik, als ex-psychiatrisch patiënt, die op eigen kracht uit deze gekmakende én ziekmakende wereld (lees: jaren 80-90) is gekomen, erg blij van 😀🤗

  2. Joop

    Ik zeg al dertig jaar dat ik denk dat mijn medicatie verslavend is. Dat hebben mijn behandelaren altijd ontkend. Dan denk ik achteraf: waarom? Psychiaters hebben gestudeerd, ze kunnen toch minstens verzinnen dat gewenning of tolerance inderdaad zou kunnen bestaan? Ze vernielen wel levens door erop te staan medicatie te nemen, zoals bij mij. Als je dat een gering gevolg vind laat ik dat u, zou ik zeggen. Ik ben enorm boos. Nu kan ik misschien niet eens meer stoppen met de Haldol. En wat vreet die troep allemaal uit in mijn brein? Mijn leven is dertig jaar geleden opgegeven door de omgeving.

    1. Remke

      Heel triest Joop. En blij dat ik het boek heb geschreven, juist om nieuwe schade te voorkomen. Vriendelijke groet, Remke

      1. Hier hetzelfde met mijn dochter, nu 49 jaar
        Al sinds Haarlem 21e jaar aan de antipsychotica
        Nu ernstige bijwerkingen van de fluanxol
        3 erg nare jaren gehad om te proberen op ander middel over te stappen, ging niet
        Er was nog 1 middel Risperdal waar ze in het verleden het wel goed op deed, echter moest afgebouwd worden wegens hormonale bijwerkingen
        Ze is nu weer aan de fluancol, 15 mg voldeed niet, nu weer 20 mg fluanxol
        Haar voorstel was nu de fluanxol af te bouwen en geleidelijk de Risperdal erbij en langzaam op te hogen
        Risperdal heeft ook wel als bijwerking de hevige onrust, vnl in benen, maar niet zo heftig
        Hier is ze nu mee bezig, 18 mg fluanxol en 2 mg Risperdal
        Verder heeft ze oxazepam, en nu soms 25 mg…voor die onrust
        Ze is dan een zombie…
        Het is vreselijk wat deze medicijnen op den duur met iemand lichamelijk doen
        In de jaren 90 veel te hoge dosering en men zei indertijd dat ze dit haar levenlang zou moeten slikken…
        Wisten wij veel, indertijd
        Ook zijn er zo maar labeltjes opgeplakt betr haar diagnose, die is nu weer veranderd, als zijnde behorende tot het ASS spectrum
        ik ben boos, zeer boos
        Mijn dochter is gewoon tot een medicijnjunkie gemaakt
        Afkicken schijnt geen optie meer te zijn, durft ze zelf ook niet
        Een zeer ongeruste en verdrietige moeder😓

    2. Vlinder

      Zeg nooit nooit beste Joop! Dat is een gedachte die zelf al zorgt dat ‘het nooit meer goed komt’.

      Ik heb kruiwagens vol geslikt, jaren lang, nu rest nog slechts 5 mg paroxetine, puur omdat het afbouwen zo enorm moeilijk is. Maar Nooit? Daar geloof ik niet in 😉

  3. Suzan

    Mijn medicijnen zijn voor mij een zegen, maar door alle artikelen op psychosenet ben ik nu op eigen houtje begonnen met afbouwen want ik ben bang wat het mij op lange termijn gaat brengen en het voelt als falen als je wel medicijnen nodig hebt.

    1. May-May

      Hey Suzan,
      Als je medicijnen gebruikt is dat zeker geen falen hoor! Ik gebruik zelf ook medicijnen en ik balanceer tussen genoeg om niet weer een psychose te krijgen en zo weinig mogelijk om niet al te erg last te hebben van de bijwerkingen, dit in overleg met mijn psychiater. Kun je misschien in overleg met een psychiater afbouwen, als je dat wilt? Want je moet zien te voorkomen dat je een terugval krijgt. Ik heb zelf laatst ook een terugval gehad doordat ik niet bij een psychiater kon afbouwen..
      Veel liefs, succes en sterkte!
      May-May

    2. Suzanna

      Ga niet op eigen houtje afbouwen. Probeer t met taperingstrips van de regenboog apotheek. Kun je regelen via huisarts. Ik heb zelf ook gedeelte afgebouwd venlafaxine.
      Met taperingstrip hele kleine stapjes. Was voor mij goed. Heel veel succes. Groetjes Suzan

  4. May-May

    Hoi Remke,
    Wat een top-blog! Vooral in mijn beginjaren als patiënt bij de psychiatrische kliniek heb ik een eenzame strijd gevoerd, omdat de psychiaters weinig begrepen van de bijwerkingen waar ik het over had. En ik dacht ook te weten dat al die bijwerkingen niet goed zijn voor je levensverwachting. Dus wilde ik afbouwen. Een psychiater zei tegen me dat ik best een ”lastige patiënt” was, een andere lieve psychiater zei tegen me dat ze dacht dat de bijwerkingen tussen mijn oren zaten (verder was ze wel erg goed hoor). Gelukkig heb ik nu een erg fijne psychiater, met haar balanceer ik tussen niet teveel en niet te weinig medicijnen, zoals jij ook oppert. En gelukkig deel jij deze kennis!! Hopelijk lezen alle psychiaters in heel Nederland je blog. En gaan ze ook je boek lezen. Heel hartelijk dank hiervoor,
    May-May

    1. May-May

      PS ik kreeg ook veel gaatjes in mijn tanden door het anti-psychoticum. Mijn psychiater adviseerde mondspoelwater te kopen en dat helpt.

      1. Remke

        Hoi May May,
        Excuus voor de late reactie, ik zie nu pas dat er reacties onder mijn blog staan. Ik wil je andersom bedanken voor alle mooie en waardevolle bijdragen die je al jaren met ons deelt. Heel inspirerend!
        Mag ik vragen welk antipsychoticum gaatjes in je tanden veroorzaakt, en welk mondwater je gebruikt?
        Mvg, Remke

  5. Jim van Os

    Hey Remke, wow wat een werk, hiermee doe je samenleving een cadeau! Helder en fijn leesbaar geschreven, correcte en bruikbare info en eindelijk alles lekker bij elkaar voor de lezer die wil afbouwen en maar al te vaak nergens terecht kan voor informatie/praktische tips. Chapeau!! Jim

    1. Remke

      Dank Jim! Ik heb dank ook een goede leermeester / rolmodel 😉
      Mvg, Remke

  6. Peter Pijls

    Tien met een griffel. Regel je ook dat psychiaters in opleiding niet meer worden lastiggevallen met het Big Farma- telefoonboek DSM? En de oplichter en cokejunkvFreud mag echt niet meer onderwezen worden.

    1. Remke

      Dank je Peter. Ben je niet vergeten, hoor 😉 We zijn beiden van ver gekomen! Mvg, Remke

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *