Welke antipsychotica zijn het veiligst om te nemen als je een pacemaker hebt?

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Welke antipsychotica zijn het veiligst om te nemen als je een pacemaker hebt?
Beste I., dank voor je vraag!
Als je een pacemaker hebt, gaat het bij antipsychotica vooral om iets simpels: sommige middelen kunnen het hartritme beïnvloeden, andere doen dat nauwelijks. Het is dus niet zo dat er een aparte categorie bestaat van speciaal veilige antipsychotica voor pacemakers, maar je kiest dan liever middelen die weinig aan het hartritme sleutelen.
In de praktijk komt dat meestal neer op middelen met een laag risico op verlenging van het QT-interval. Dat zijn vaak de klassieke keuzes waar cardiologen en psychiaters samen prima mee uit de voeten kunnen. Voorbeelden zijn dingen als aripiprazol of lurasidon, die bekendstaan om een gunstig hartritmeprofiel. Middelen zoals haloperidol en quetiapine kunnen meer invloed hebben op het QT-interval, vooral in hogere doseringen, waardoor cardiologen dan wat voorzichtiger willen zijn. Clozapine vraagt sowieso extra zorg, los van de pacemaker, vanwege het rijtje controles dat erbij hoort.
Wat je wél altijd moet doen is even een ECG laten maken als je start of ophoogt. Dan weet je hoe de boel reageert. Cardioloog en psychiater kunnen dat samen prima volgen. De pacemaker zelf is meestal geen probleem, die corrigeert immers afwijkingen, maar je wil niet dat de medicatie extra stress op het systeem gooit.
Let ook op dat polyfarmacie het risico snel verhoogt. Dus liever één middel in een heldere, vaak lage effective dose dan stapelen en rommelen. En als je ooit wil afbouwen, doe dat dan zorgvuldig en met hele kleine stapjes, omdat het hartritme soms juist in de afbouwfase gevoeliger wordt voor schommelingen.
Kortom: het kan veilig, maar je doet het in overleg met cardioloog en psychiater en met een simpel ECG-checkje als vangnet.
Hope this helps,
Greetz Jim