Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hallo Jim,
Hoe kan het nou zo zijn dat ik elke avond mijn depressie niet of nauwelijks ervaar, terwijl ik vanaf het moment dat ik in de ochtend mijn ogen open mij depressief, angstig en verdrietig voel.
Is daar nou echt nog steeds geen verklaring voor te vinden? En heeft iedereen dit die een depressie heeft?
Ik slik citalopram in de avond. Zou ik daarom in de ochtend en middag zo depressief zijn?
Bedankt voor de reactie.
Hey E.,
Dank voor je vraag!
De ervaring die je beschrijft, waarbij je je ’s ochtends depressiever voelt dan ’s avonds, is niet ongewoon bij mensen met een depressie. Dit verschijnsel staat bekend als ‘diurnale variatie’ in stemming, wat betekent dat je stemming gedurende de dag verandert. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor deze variatie:
Circadiaanse Ritmen. Het menselijk lichaam heeft een interne klok die onze slaap-waakcyclus en een reeks andere lichamelijke functies reguleert. Deze circadiaanse ritmen kunnen invloed hebben op je stemming. Bij sommige mensen met depressie kan de interne klok verstoord zijn, wat leidt tot slechtere stemming in de ochtend.
Invloed van Slaap. Slaapkwaliteit en slaapduur kunnen een grote impact hebben op depressie. Slechte slaap kan symptomen van depressie verergeren, vooral in de ochtend.
Stresshormonen. Cortisol, een stresshormoon, heeft een natuurlijke cyclus waarbij de niveaus ’s ochtends hoger zijn en in de loop van de dag dalen. Verhoogde cortisolniveaus kunnen geassocieerd zijn met depressieve symptomen, en dit kan bijdragen aan waarom je je ’s ochtends slechter voelt.
Anticipatie van de Dag. Angst en stress over de eisen van de komende dag kunnen ook bijdragen aan een slechter gevoel in de ochtend.
Wat betreft je vraag over citalopram (een antidepressivum): het tijdstip waarop je het medicijn inneemt kan ook invloed hebben op hoe je je voelt gedurende de dag. Citalopram heeft een lange halfwaardetijd, wat betekent dat het enige tijd in je systeem blijft. Als je het ’s avonds inneemt, zou het nog steeds effect moeten hebben in de ochtend. Dus veel zou het niet moeten uitmaken, echter de manier waarop individuen reageren op medicatie kan variëren. Dus je kunt het met de voorschrijver bespreken.
Elke persoon met depressie kan verschillende patronen van symptomen ervaren, dus niet iedereen zal dezelfde dagelijkse variaties in stemming hebben als jij – hoewel het relatief vaak voorkomt bij angst en depressie. Het is essentieel om een behandelplan te hebben dat op jouw specifieke behoeften en ervaringen is afgestemd. Vergeet niet dat het belangrijk is om open en eerlijk te zijn met je zorgverleners over hoe je je voelt, zodat ze je de best mogelijke ondersteuning kunnen bieden.
Verder heel veel sterkte!
Groet,
Jim
