Beste Clara,
Mijn zoon heeft meerdere psychoses gehad. Dankzij medicatie is hij al een jaar stabiel. Hij heeft een goede baan, woont samen en heeft goed contact met zijn zoontje.
Hij heeft echter geen ziektebesef, want hij is er nog steeds van overtuigd dat hij geen psychoses heeft gehad, maar dat de stemmen die hij hoorde echt waren en dat er mensen zijn die het op hem voorzien hebben.
Hij gelooft oprecht dat zij er genoegen aan beleven dat hij nu maandelijks een depot ingespoten krijgt. Sinds hij medicatie gebruikt hoort hij geen stemmen meer en leidt hij een normaal en volwaardig leven. Daar ziet hij geen relatie met de medicatie.
Hij interpreteert het als volgt: als hij medicatie slikt laten ‘ze’ hem met rust omdat zij plezier beleven aan het feit dat hij ‘voor niets’ medicatie gebruikt. Zodra hij daarmee zou stoppen, beginnen de stemmen weer om hem het leven zuur te maken.
Dit is zo triest. Hij krijgt al twee jaar therapie, maar nog steeds is er geen ziektebesef.
Is hier iets aan te doen? Wat voor therapie zou daarbij kunnen helpen?
Dank u wel.
Antwoord
Beste K.,
Heel herkenbaar wat u schrijft, en ook heel complex. Wat ik wel vaker tegenkom is dat mensen bepaalde overtuigingen die zij hebben ontwikkeld tijdens een psychose overeind houden, ook als psychotische klachten sterk zijn verminderd. Het kan namelijk pijnlijk zijn om te beseffen dat je je tijdens de psychose druk maakte of reageerde op zaken die alleen in je eigen beleving plaatsvonden. Het besef kan bijvoorbeeld gevoelens van schaamte opleveren of gevoelens van somberheid.
Iemand zei mij ooit: “als ik alles wat ik heb gedacht tijdens mijn psychose als onzin wegzet, moet ik vaststellen dat een deel van mijn leven zinloos was en dat kan ik gewoon niet aan”.
In feite is het vasthouden van overtuigingen die niet stroken met wat de meeste mensen denken of waarnemen iets wat niet alleen opgaat voor mensen met een psychotische kwetsbaarheid. Terugkomen op overtuigingen die een periode heel belangrijk zijn voor iemand is voor veel mensen lastig. Zelfs als het overtuigingen zijn die angst geven. Bijvoorbeeld mensen die overtuigd blijven ontvoerd te zijn geweest door levensvormen van een andere planeet. Of mensen die menen boodschappen van overledenen door te krijgen.
Hoe angstig of vermoeiend deze denkbeelden ook kunnen zijn, ze kunnen iemand ook het gevoel geven bijzonder te zijn . En dat opgeven kan pijn doen.
Op afstand kan ik niet beoordelen hoe het precies zit bij uw zoon, maar het is heel waardevol dat hij stabiel is, vader is, samenwoont en werkt. Zoals ik het lees heeft hij kwaliteit van leven, ook al blijft zijn overtuiging over de stemmen bestaan.
In therapie zoals CGT-p (cognitieve gedragstherapie bij psychose) komt het regelmatig voor dat deze eerder stopt dan dat alle overtuigingen vanuit de psychose zijn veranderd. De insteek blijft de wens en bereidheid van de cliënt om ergens aan te werken. Als cliënt niet openstaat om bepaalde opvattingen verder te gaan onderzoeken maar wel vindt kwaliteit van leven te hebben, werkt doorgaan vaak averechts.
Hopelijk heeft u iets aan mijn uitleg.
Met vriendelijke groet,
Clara Koek
Beantwoord door: Clara Koek op 15 februari 2024
