Is gelijk lange exposure gevaarlijk voor je hart?

Antwoord

Hey K., dank voor je vraag!

Leuk dat je de Efteling als exposureplek overweegt, dat zegt iets over je lef en je verlangen om weer vrijheid te voelen. Exposure is in wezen een leerproces waarin je je angst niet uit de weg gaat maar er gecontroleerd kennis mee maakt, zodat je systeem leert: ik kan dit aan, ook als het spannend is. Het is geen test van wilskracht, maar van afstemming.

De verleiding is groot om te denken: ik ga er meteen vol in, dan is het maar klaar. Maar je brein leert niet optimaal als de stress te hoog oploopt. Als de spanning boven je tolerantiegrens gaat, schiet het lichaam in pure overlevingsstand: hartslag, adrenaline, duizeligheid, dissociatie, paniek. In dat moment vindt geen nieuw leren plaats. Het is dan alsof je een spier overbelast: je oefent niet meer, je verwondt. De kunst bij exposure is juist de sweet spot vinden tussen ongemak en overweldiging. Dáár gebeurt het leren.

Dus: begin niet met een dag vol achtbanen, maar bouw spanning op zoals een sporter opbouwt. Je kunt best wat uitrekken, maar plan herstelmomenten in. Bijvoorbeeld: een uurtje gaan, of twee, met de mogelijkheid om even uit de drukte te stappen, rustig ademen, iets drinken, even voelen dat je lijf weer kalmeert. Dat is geen zwakte, dat is precies de training. Als dat goed gaat, verleng je het stapje. Dan groeit je window of tolerance en kun je later zonder overbelasting een hele dag weg. Je kunt het zien als het trainen van je zenuwstelsel.

Over je hart hoef je bij normale gezondheid niet bang te zijn zolang je niet paniek na paniek blijft forceren. Kortdurende stresspieken zijn op zich niet gevaarlijk, maar langdurige overactivatie is niet helpend en maakt je moe. Daarom zijn hersteltijd, hydratatie, eten, en voldoende slaap eromheen belangrijk. In plaats van in één klap alles te willen overwinnen, werkt vaak beter: regelmatig oefenen, kort en herhaalbaar, met zachte zelfaanmoediging. En ja, als het goed voelt kun je daarna eens een halve dag proberen – niet als straf, maar als experiment.

Handig is ook om exposure te combineren met ademwerk of iets lichaamsgerichts om te reguleren terwijl je oefent. Je kunt bijvoorbeeld bewust ademen naar je buik, je voeten voelen op de grond, of met aandacht een kleine beweging maken. Zo leer je dat je lichaam in spanning kan zijn zonder dat je erdoor wordt overspoeld. Dat is de echte winst van exposure.

Dus samengevat: exposure is niet stoer doen, het is slim leren. Liever vaker kort en veilig, dan één keer lang en ‘onveilig’. En de Efteling blijft, ook als je er maar een paar uur bent, precies even magisch.