Kan een psychose ontstaan door gebruik van antipsychotica?

Antwoord

Beste R.,

Dank voor je vraag! Ja hoor, dat kan — al klinkt het een beetje gek hè, dat iets wat bedoeld is tegen psychose juist psychotische klachten kan geven. Maar het leven, en zeker de psychiatrie, is zelden rechtlijnig.

Kijk, antipsychotica grijpen in op dopamine en vaak ook andere neurotransmitters zoals serotonine, histamine, noradrenaline. Dat kán op korte termijn rust geven, maar op langere termijn verandert het ook de gevoeligheid van je brein. Wat je dan soms ziet: als je start met een antipsychoticum (of juist afbouwt, of van het ene naar het andere switcht), dan kan het brein als het ware in de war raken. Te veel of te weinig dopamine op bepaalde plekken, en hop: de boel gaat weer hallucineren of wanen produceren. En dan denk je misschien: zie je wel, ik heb een psychose. Maar soms is het meer: ik heb een reactie op medicatie of onttrekking. En dat is echt iets anders.

Bij aripiprazol bijvoorbeeld — eentje die tegenwoordig vaak wordt voorgeschreven — hoor je soms dat mensen juist wantrouwiger worden, slechter slapen, of zich innerlijk opgefokt voelen. Terwijl het technisch gezien een ‘partiële agonist’ is, dus zachter zou moeten werken. Tja. Ieder brein z’n eigen logica.

Ook rebound-effecten kunnen dit soort toestanden geven: als je snel stopt of te veel verlaagt, dan schiet de dopaminehuishouding uit balans. En dat kan tijdelijk lijken op een psychose, maar het is in feite een ontregeling. En die is vaak te herstellen, als je maar snapt wat er gebeurt.

Belangrijk om dan niet meteen te panikeren of op te hogen, maar juist goed te kijken: wat was het tijdsverloop, wat is er veranderd, wat is jouw patroon? En dan liefst samen met een professional die écht snapt hoe afbouw en bijwerkingen werken — want die zijn helaas nog dun gezaaid.

Hope this helps, en kijk en lees vooral verder op PsychoseNet want er is nog veel meer over te zeggen.

Greetz Jim