Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Sinds ik een burn-out heb gehad (een tijd geleden) merk ik dat als iets even afwijkt van mijn normale rustige leven, ik snel in de stress schiet en dan de rest van de dag rustige dingen moet gaan doen in een rustige omgeving. Dat lukt mij gelukkig goed. Ik hou gewoon niet van drukte en veel mensen om mij heen.
Moet ik dingen doen die ik niet wil, of niet aankan?
Hey J., dank voor je vraag!
Weet je, ik vind het eigenlijk al heel wijs wat je doet. Je hebt je systeem leren kennen, je voelt wanneer het te veel wordt, en je kiest dan voor rust in plaats van doordenderen tot je weer instort. Dat is geen zwakte, dat is zelfzorg. Dus nee, je hoeft niet dingen te doen die je niet aankunt, alleen maar omdat de wereld dat soms van je lijkt te vragen.
Maar… er zit ook een spannend punt in jouw verhaal. Want soms kan die behoefte aan rust een beetje een valkuil worden. Als je élke keer dat je stress voelt terugtrekt, geef je je systeem niet de kans om te leren dat je ook met kleine beetjes spanning kunt omgaan. En dat is jammer, want herstel van zo’n oude burn-out zit juist in het héél voorzichtig rekken van je grenzen. Niet met grote sprongen, maar met mini-oefeningen: een half uurtje iets doen wat een beetje spannend is, en daarna weer opladen. Zo bouw je veerkracht op zonder jezelf te forceren.
Je hoeft echt geen drukke verjaardagen te bezoeken of met dertig man in een lawaaierige ruimte te gaan zitten. Dat past gewoon niet bij je, en dat is prima. Maar kijk of je af en toe een klein stapje buiten je comfortzone kunt zetten. Een praatje maken met iemand bij de winkel, een keer iets doen wat net een tikje onvoorspelbaar is. Dat soort dingen helpen je systeem om niet te strak te worden afgesteld op alleen maar rust.
Dus: je mag luisteren naar jezelf, absoluut. Maar houd ook een klein beetje ruimte voor experimenten. Niet om een ander te pleasen, maar om je eigen brein en lijf wat flexibeler te houden. Dat is geen moeten, dat is jezelf een kans geven om nog wat meer vrijheid te voelen.
Hope this helps,
Greetz Jim
