Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Is er verband tussen sensitiviteit, stressgevoeligheid en psychosegevoeligheid?

Vraag

Beste Jim van Os,

Ik zou graag willen weten of er volgens jou een verband is tussen sensitiviteit (HSP), stressgevoeligheid en psychosegevoeligheid.

Mijn psychotherapeut vertelde mij dat is aangetoond met breinscans dat het brein anders is ontwikkeld bij mensen die in hun kindertijd veel onveiligheid of stress hebben ervaren.

Mijn vragen zijn:

  • Hoe zijn prikkelsensitiviteit (HSP), stress-sensitiviteit en psychosegevoeligheid volgens jou gerelateerd?
  • Is stressgevoeligheid als gevolg van stress in de jeugd op breinscans te zien?
  • Is er een correlatie tussen stressgevoeligheid en psychosegevoeligheid?
  • Kun je via deze weg dus ook psychosegevoeligheid op een breinscan zien?
  • Bestaan er ook mensen die HSP zijn waarbij dat niet het gevolg is van stress in de jeugd?

Alvast enorm bedankt voor je antwoord!

Antwoord

Hey J.,

Dank voor vraag – lot to unpack here!

Het is een interessant en complex onderwerp dat je aan de orde stelt inzake de relatie tussen sensitiviteit (HSP), stressgevoeligheid en psychosegevoeligheid.

Hier is wat ik weet per vraag:

Relatie Tussen Prikkel-Sensitiviteit (HSP), Stress-Sensitiviteit en Psychosegevoeligheid? Hoogsensitieve personen (HSP) zijn inderdaad meer ontvankelijk voor sensorische prikkels en kunnen intenser reageren op zowel fysieke als emotionele stimuli. Deze verhoogde gevoeligheid kan leiden tot een grotere stressreactie, omdat HSP’s meer geneigd zijn om overweldigd te raken door hun omgeving. Psychosegevoeligheid kan ook beïnvloed worden door deze verhoogde stressreactie. Wanneer je constant aan hoge niveaus van stress wordt blootgesteld, kan dit bijdragen aan het ontwikkelen van psychotische symptomen, vooral als er andere risicofactoren aanwezig zijn zoals een meer dan gemiddeld hoge genetische aanleg of eerdere traumatische ervaringen.

Stressgevoeligheid Zichtbaar op Breinscans als Gevolg van Stress in de Jeugd? Er is inderdaad onderzoek dat suggereert dat blootstelling aan stress en trauma in de kindertijd veranderingen kan veroorzaken in de hersenstructuur en -functie. Deze veranderingen kunnen zichtbaar zijn op breinscans. Gebieden zoals de amygdala, die betrokken is bij de verwerking van emoties en stressreacties, en de hippocampus, een gebied dat belangrijk is voor geheugen en stressregulatie, kunnen bijvoorbeeld worden beïnvloed.

Correlatie Tussen Stressgevoeligheid en Psychosegevoeligheid? Ja, er is inderdaad een erkende correlatie tussen stressgevoeligheid en psychosegevoeligheid. Chronische stress kan bijdragen aan de ontwikkeling van psychotische symptomen, vooral bij mensen die al vatbaar zijn voor dergelijke ervaringen. Dit kan te maken hebben met de manier waarop langdurige stress de hersenchemie en hersenstructuur beïnvloedt, waardoor de drempel voor het ontwikkelen van psychotische symptomen lager wordt.

Zichtbaarheid van Psychosegevoeligheid op Breinscans? Hier is het antwoord negatief. Hoewel er bepaalde patronen en veranderingen in de hersenen zijn geïdentificeerd die geassocieerd worden met psychose, is het niet zo dat psychosegevoeligheid direct ‘zichtbaar’ is op een breinscan – ook al zijn er veel bakerpraatjes dat dit wel het geval zou zijn. Hersenscans kunnen onderliggende verschillen aantonen, maar psychose is een complex fenomeen dat beïnvloed wordt door meerdere factoren, waaronder genetische, biologische, psychologische en omgevingsfactoren. En de mix is bij iedereen anders!

HSP Niet Altijd Gevolg van Stress in de Jeugd? Hoewel stress en trauma in de kindertijd een rol kunnen spelen in de ontwikkeling van HSP, is het niet altijd de oorzaak. Hoogsensitiviteit kan ook een aangeboren eigenschap zijn, en niet alle hoogsensitieve personen hebben noodzakelijk stressvolle of traumatische ervaringen in hun jeugd gehad. Ook hier geldt: de mix is voor iedereen anders en ook hoe HSP er precies uitziet is voor iedereen anders. HSP is niet een duidelijk omschreven begrip ook al doet de term vermoeden dat het een duidelijk omschreven beeld is.

Zoiets?

Greetz Jim

Beantwoord door: Jim van Os op 24 december 2023

Gerelateerd

Meer over

Psychosegevoeligheid
Trauma

Lees ook