Vraag

Ik ben al tien jaar ziek. Een echte diagnose in de GGZ kan niet zeer goed gesteld worden omdat het niet precies past in een DBC, maar als ik zelfs iets verzin dan zou ik het plaatsen in een geagiteerde depressie, ptss (o.a. over de GGZ), en iets van een randpsychotische kwetsbaarheid in de mix.

Tien jaar ziek: Ik ben moe en een deel van mij zegt dat het genoeg is geweest. Andere delen willen vechten voor een betere GGZ! Want er zijn dingen niet goed gegaan in de GGZ en ik wil niet dat dit met anderen ook kan gebeuren. Maar mijn aandeel is klein. En ik denk dat ik ook al veel heb gedaan erin. Voldoende in ieder geval.

In plaats van pruts suïcide pogingen doen wil ik zoiets als dit goed en bedachtzaam doen. Ik ben daardoor open over naar zorgprofessionals over een levenseinde kliniek (huisarts, psychiater, maatschappelijk werker) erover en ze snappen het ergens wel. En staan er ook voor open.

Of een aanvraag bij een levenseindekliniek gehonoreerd zou worden is onzeker. Als ik zelf naar mijzelf van buiten kijk dan zie ik iemand die in de dertig is en ondanks 10 jaar ziek echt wel potentie heeft tot zingeving en wie weet tot herstel (in wat voor zin dat woord ook heeft). Maar als ik terug ga naar ‘ik’ dan is dit leven niet draagbaar.

Wanneer is genoeg ook gewoon genoeg, vraag ik mij af. Acht jaar geleden heb ik zeer actief gekozen niet mijn zinnen verder te zetten op doodgaan, maar op herstel. Ik heb eigenlijk altijd spijt gehad van die beslissing. Want het leven is voor mij niet draagbaar.

Ik kan geen therapie vinden die helpt. Als dit wel zo zou zijn, dan zou ik nog wat hoop voelen, maar binnen of buiten de GGZ…weet je, na 10 jaar heb je gewoon zoveel gedaan en uitgezocht, geprobeerd, opstaan en vallen… Dat er onder de streep iets uitkomt. Bij mij is het te ver onder de streep.

Ik zie geen uitweg in beter worden, behalve dan de wonderen de wereld niet uit zijn. Maar om daarop te wachten…. Dan kom ik toch echt op de vraag hoe menselijk dat is. Hoe ga ik hiermee om?

Ik ben nog niet toe aan suïcide. Ook niet gereguleerd via een levenseinde kliniek. Waar zou ik kunnen praten om mijn leven af te sluiten? Ook dat is namelijk rouw, verlies, moed en sociaal maatschappelijk een behoorlijke stap. Ik wil het goed doen en anderen niet met de shit laten zitten.

Ik heb gevochten voor herstel. Ik wil ook kunnen vechten voor doodgaan. Beide verdien ik, toen ik die keuze heb gemaakt.

Heb jij advies?

 

Antwoord

Ik vind dat je een intense en indringende vraag stelt. En dat je op een heel integere en krachtige manier beschrijft waar je staat.

In je brief meen ik op bepaalde manier een ambivalentie te lezen. Aan de ene kant schrijf je duidelijk dat je een keuze hebt gemaakt voor een levenseinde. En toch ook schrijf je over de potentie tot zingeving die je ervaart en wie weet tot herstel, hoe dat er ook uit mag zien.

Een deel van je is zó moe en zegt dat het genoeg is geweest, andere delen willen toch ook ergens wel vechten voor een betere GGZ, omdat er daar dingen zo fout zijn gelopen voor jou.

Er zijn mensen voor wie de GGZ iets kan betekenen en er zijn mensen voor wie de GGZ een onveilige plek is om te zijn (geweest). In jouw brief lees ik dat dit laatste jou is overkomen. En je gaat niet in de aanklacht, maar durft dit extra lijden aan te kijken en in waardigheid te dragen.

Een valkuil voor een hulpverlener, en ook voor mij als medewerker aan het Espreekuur, zou zijn om je aan te sporen om vooral naar je, zoals je het zelf noemt, potentie te kijken. Het is natuurlijk inderdaad belangrijk om deze niet uit het oog te verliezen.

Echter denk ik dat je beslissing van acht jaar geleden waar je over schrijft, kiezen voor herstel en daar vervolgens spijt van hebben, bóven alles toch nog verdere aandacht verdient. In je brief lees ik dat je enerzijds een balans hebt opgemaakt en anderzijds dat er tóch nog sprake is van een krachtenspel. Dat is een pijnlijk proces dat energie vreet, maar hoort wel tot het ‘normale’ menselijke palet van ervaringsmogelijkheden. Groot nadeel van veel voorkomende benaderingen en visies in de GGZ is om een dergelijk krachtenspel te problematiseren. En dan heb je er eigenlijk nóg een probleem bij, in plaats van dat het krachtenspel zélf de aandacht krijgt die het vraagt en verdient.

Toch heb je het ook over je psychische klacht(en) die je zelf het best als ‘geagiteerde depressie’ zou bestempelen. In mijn vocabulaire zie ik de kern van een depressie bij veel mensen niet primair als stoornis maar als vitaliteitsprobleem. Zoals je schrijft: je bent zó moe…. En dat kan ik me zó goed voorstellen! Groot probleem bij een depressie is echter wel dat het je denken kan vervormen. Je denken kan in een vicieuze cirkel gaan draaien waarin het perspectief of de hoop op verlichting steeds verder uit beeld raken.

Zo te lezen heb jij de dingen goed op een rij en goed zicht op de balans die je maakt. Een balans die onder de streep uit komt. Tegelijk mag je de saboterende werking die een depressie op je denken kan uitoefenen, niet geheel uitsluiten en is het wel belangrijk om het gewicht van deze ‘ruis’ tóch mee te wegen op de balans die je maakt. Dat is een enorme klus… En je hebt al zóveel geprobeerd….

Ik wil je voorstellen dat je eens kijkt naar het leven en werk van Viktor Emil Frankl, en met name zijn boek ‘De zin van het bestaan’. Dat boek is zeer makkelijk verkrijgbaar. Ik geef hier een kort citaat:

‘De vraag naar de zin van het leven, zoals die over het algemeen wordt gesteld, is uiteindelijk de verkeerde vraag. Het is niet aan ons om naar de zin van het leven te vragen. Het is het leven zelf dat vragen stelt, en wel aan ons.’

Frankl gooit het bij een vraag zoals jij die stelt, over een heel andere boeg en kijkt op een manier die niet gangbaar is in de reguliere GGZ. Frankl was een (joods) psychiater die de holocaust en gevangenschap in verschillende vernietigingskampen overleefde. In zijn visie, die zich al vóór deze gruwelijkheden vormde en die hij daarna verder uitwerkte, reikt hij geen oplossing aan voor lijden.

Wel reikt hij een ánder perspectief op lijden en zingeving aan. Je vraagt om advies en ik adviseer je om de invalshoeken van Frankl te lezen en te onderzoeken of dit perspectief ‘iets’ in jou aanraakt. Ik kan me heel goed voorstellen dat dit het geval is en dat het je steun biedt je verdere koers duidelijker te krijgen en verder te verinnerlijken.

Behalve het boek dat ik noem, heeft hij nog een aantal bijzondere andere boeken gepubliceerd waarin niets wordt opgelegd of opgedrongen. Ik ga er hierbij van uit dat je schrijft dat je een steunend netwerk hebt van een psychiater, huisarts en maatschappelijk werker met wie je contact onderhoudt en aan wie je jezelf kunt spiegelen.

Ik vind het dapper dat je je vraag stelt en zo uitgebreid schreef. Ik wens je veel kracht en hoop oprecht dat mijn antwoord iets voor je kan betekenen.

Hartelijke groet,

Timo

---

Timo van Kempen heeft ruim 30 jaar werkervaring in de GGZ als verpleegkundige, sociotherapeut en runningtherapeut. Ook werkt hij als Logotherapeut en Geestelijk Verzorger. Zijn expertisen bij PsychoseNet zijn vragen over zingeving, levensbeschouwing, spiritualiteit en religie.