Wat gebeurt er als je de inzichten van Carl Jung combineert met de steun van een ADHD-coach bij het herstel van OCD (Obssesive-compulsive disorder, ook wel OCS)? Voor Karin betekende het een radicale ommekeer – van overleven naar werkelijk léven. Dit is haar verhaal van groei, heling en innerlijke bevrijding.
Het is niet alleen depressie…
Douchen lukte niet. Tandenpoetsen lukte niet. Van om de dag ging het naar twee keer per week en uiteindelijk, met veel moeite, ongeveer elke tien dagen een keer. Ik schaamde me te pletter. Ik was bang voor ongelukken en om in het ziekenhuis terecht te komen. En voor ontstekingen, zeker in mijn mond, want naar een tandarts durfde ik niet meer.
De huisarts en de praktijkondersteunster GGZ zeiden dat, aangezien ik bipolair ben, het wel depressie zou zijn. Maar, over een periode van 13 jaar, na de enige psychose die ik meemaakte, had ik het langzaam aan erger zien worden. En ik was heus echt niet al die tijd depressief geweest.
Het is OCD
Dus na de zoveelste hulpvraag, met hetzelfde antwoord, zelf maar internet opgedoken. Ik kwam uiteindelijk uit op een forum voor mensen met OCD, waar ik ook aan leed. Daar stond dat je niet alleen moeite kunt hebben met constant allerlei rituelen uit moeten voeren, maar ook met gewone dagelijkse dingen “beginnen”.
Moeite kunt hebben met de beslissing nemen om te gaan douchen of je tanden te poetsen. Een openbaring en opluchting voor mij, want ik dacht: dan gaan we “gewoon” even aan de slag met exposure- en responstherapie, en binnen korte tijd sta ik weer elke dag onder de douche en zijn mijn tanden weer stralend schoon!
Erg optimistisch, want ik leed al sinds mijn vierde jaar aan OCD – ben nu 62 – en de standaardtherapie en ik weet niet hoeveel soorten medicatie hebben mij allemaal nooit geholpen. Er werd zelfs voorgesteld Deep Brain Stimulation (DBS) te doen, maar aangezien ik van de kleinste ingrepen al hevige infecties krijg, durfde ik dat echt niet. Het was echter wel een heel serieus voorstel van de psychiater.
Mijn intrusieve gedachten
De OCD die ik had, heeft over de jaren heen veel vormen gehad: checken, wassen, ordenen, magisch denken – er waren gedurende de dag heel veel rituelen, die echter niet heel erg opvielen. Ik wist ze goed verborgen te houden. Maar het ergste waren wel de gedachten. De hele dag door had ik last van gewelddadige gedachten.
- At ik, dan zag ik uitgehongerde mensen in concentratiekampen.
- Douchte ik die enkele keer, dan moest ik denken aan waterboarden.
- Als ik ging slapen, vluchtelingen zonder huis.
- Gewoon de hete kraan aan doen leverde al een gedachte op van soldaten in de middeleeuwen die overgoten werden met kokend water.
Ik kon geen vinger verroeren of er kwam een gedachte op. De gedachten varieerden ook enorm, een hoop ellende dus, en er kwamen ook steeds nieuwe bij. De een schokkender dan de andere. Ook dingen zoals: “Wat zou er gebeuren als ik het handje van mijn kleinzoontje afknip met een snoeischaar?”
Ik had echt wel geleerd door therapie dat ik niet “kickte” op het leed van andere mensen – wat ik vroeger wel dacht – noch mijn kleinzoon of enig iemand anders iets aan wilde doen, maar het voelde zo ongelooflijk verdrietig. Ik ben een zachtaardig persoon, gruwel van geweld, en dan loop je dag en nacht aan dit soort dingen te denken. Als een soort radiozender die nooit ooit stopt en overal doorheen tettert. Moest er best wel vaak om huilen.
Een ADHD-coach als ondersteuner?
Ik nam weer contact op met de GGZ-ondersteunster, die helaas een psycholoog geen goed idee vond, maar wel iemand van de gemeente stuurde. Dat bleek het beste wat me kon overkomen: een ADHD-coach. Lijkt een ongelooflijk rare combinatie, maar deze mevrouw was door de wol geverfd en had echt veel ervaring met van alles en nog wat. Ook met “niet-standaard” ideeën. Open voor alles. Ze hoorde mijn levensverhaal aan in beknopte vorm:
- misbruik,
- huwelijk met een gewelddadige alcoholist,
- nog meer geweld in Afrika waar ik destijds woonde en vanwaar ik moest vluchten,
- langdurige opname in een psychiatrische kliniek,
- worstelen als alleenstaande bijstandsmoeder met twee kinderen,
- kritiek op elke beweging die ik maakte uit alle hoeken en gaten van de gemeenschap waar ik in woonde.
En al wat de coach zei, was dat ze een heel klein meisje zag dat nog nooit de kans had gehad “niet bang” te zijn. En dat ze helemaal niet geloofde in exposure- en responstherapie. Ik moest verschrikkelijk huilen. Echt. Verschrikkelijk. Huilen. Wat ze ook zei, was dat ze geloofde dat alles wat ik nodig had om beter te worden, al in mij aanwezig was.
Carl Jung hielp mij
Die nacht droomde ik van de psycholoog bij wie ik zeven jaar lang in behandeling was geweest in Afrika. Hij werkte met de methode van Carl Jung met mijn OCD, over dromen en het onderbewuste. Ook voor Afrika niet de standaardtherapie, en ik heb menig gevecht gehad met psychiaters die mij bij hem weg wilden hebben.
Maar ik heb volgehouden. Toen ik terugkwam in Nederland, werd bij de RIAGG als allereerste Carl Jung compleet belachelijk gemaakt – echt ongelooflijk – en ik moest ook die hele methode maar vergeten, want buiten dat het onzin was, was het ook levensgevaarlijk voor mensen die bipolair zijn, zeiden ze.
IK doe het wel!
De standaardtherapieën die zij boden, hielpen echter niet echt, en ik kreeg op een gegeven moment zelfs te horen dat ze ophielden omdat hun therapie mijn klachten verergerde. (!!) Helaas kon ik geen Jungiaans therapeut vinden. Ze hadden me wel bang gemaakt bij de RIAGG, dus voor de eerste paar jaar durfde ik het in mijn eentje ook niet aan.
Tot ik er op een gegeven moment genoeg van had en er in verschillende periodes alleen mee werkte. Het was een aftasten van hoe ver ik kon gaan, dus een heel voorzichtig proces. Want je kunt jezelf wel echt verliezen in het onderbewuste als je te ver gaat, en daar was ik me wel heel goed van bewust. Maar mijn dromen ging ik wel weer opschrijven.
De Jungiaanse therapeut in mijn bovenkamer
En zo kwam het dat ik een hele korte maar duidelijke droom had, de nacht nadat de ADHD-coach het had gehad over een heel angstig klein meisje dat nog nooit “niet bang” was geweest. Ik droomde dat ik voor een huis stond en in een bovenkamertje woonde de Jungiaanse therapeut uit Afrika – alleen was hij jong en net afgestudeerd. Ik stond op de straat naar boven te kijken en merkte dat ik een blik soep in mijn handen had. Dat was de droom.
Nou ben je in een droom alle personen die er in voorkomen ook zelf, en de symbolen daarin kan ik echt van smullen. Ik dacht: “Tjonge, er woont een gediplomeerde Jungiaans therapeut in mijn ‘bovenkamer’!” Dat leek dus te suggereren dat ik genoeg over mijn onbewuste en dromen had geleerd. Ik was degene die nu gediplomeerd was! En ik had een blik soep vast.
Dacht meteen aan “alles loopt in de soep”, wat wel klopte met die ellende van niet kunnen douchen etc. Maar… soep is ook heilzaam; kippensoep bijvoorbeeld wordt zelfs letterlijk gegeven om zieke mensen beter te maken. Dus ik dacht: “Ik heb alles in mijn hand wat mis is gegaan en tezelfdertijd kan ik met die prut mezelf beter maken?” Wow! Wat een droom, dacht ik nog. Heel erg belangrijk, dat wist ik in ieder geval. En ik herinnerde me weer dat de ADHD-coach had gezegd dat ik al alles in me had om mezelf te genezen.
Het overmeesteren van mijn gedachten
De volgende avond lag ik in bed en kon me ineens de OCD-gedachten voorstellen als een groep mensen. Ik “zag” niets, het was alleen in mijn verbeelding (waar ik wel een behoorlijke dosis van heb). Zoals wanneer je een boek gaat lezen en er staat dat er een blauw huis in een bos stond, en je hebt onmiddellijk het beeld van dat huis in je gedachten. De groep met “gedachten-mensen” stond links, en plots “zag” ik ook mezelf, als vierjarig meisje, wat bedremmeld staan aan de rechterkant.
En toen greep ik in. Ik zei in gedachten, heel rustig en kalm, tegen de groep gedachten-mensen dat wat zij te zeggen hadden absoluut niet geschikt was voor een kind van vier, en dat ze vanaf nu stil moesten zijn. En tot mijn stomme verbazing “zag” ik ze in mijn verbeelding omdraaien en rustig weglopen naar de linkerkant, uit mijn zicht weg.
Ik had diep gezeten. Werd me weer goed bewust van mijn omgeving en vroeg me af wat ik zo net had gedaan en moest weer enorm huilen. Maar toen ik de volgende dag wakker werd, waren er tot mijn stomme verbazing geen OCD-gedachten meer. Ik weet nog dat ik dacht: “Waar moet ik nou in hemelsnaam aan denken?” want het voelde zo “leeg”.
Enorm veel verantwoordelijkheid
Ik had bovendien dus ook allerhande rituelen, vaak met magisch denken, die echt verschrikkelijk veel angst en spanning veroorzaakten. Een daarvan weet ik nog heel goed: ik moest de knijpers bij het wasgoed ophangen op kleur gesorteerd, anders zou er hier oorlog komen. Wat een verantwoording je jezelf oplegt, maar dat is hoe ernstig OCD echt kan zijn.
De angst daarvoor was ook heel erg reëel. Elke dag weer opnieuw. Maar die dag was ik al halverwege met het was ophangen toen ik ineens besefte dat ik zo in gedachten was geweest dat ik het hele knijperritueel vergeten was! Enig iemand met ernstige OCD weet dat je een ritueel gewoon nooit en te nimmer zomaar vergeet!
De angst verdween
En zo was alles gewoon weg. Geen angst meer, geen enkele neiging iets te bezweren, niets, niets, niets. Compleet verdwenen. En dat is nu een maand of acht of negen geleden en het is ook nooit meer teruggekomen. De gedachten die ik achterstevoren kon dromen omdat ze er altijd waren, kan ik me nu alleen herinneren door goed na te denken, en dan kan ik ze me nog niet allemaal meer herinneren. “Distant memories”.
Het gevecht is voorbij
Ik ben ook enorm gegroeid in die maanden. De ADHD-coach is een godsgeschenk, ze helpt echt enorm. Maar ik heb zulke grote stappen vooruit gemaakt. Waar ik echt mijn hele leven in een “overlevingsmodus” zat, heb ik nu eindelijk ontdekt wat het is om te leven. Gewoon met volle teugen te genieten. Mijn leven is net een sprookje. Net als Assepoester en Sneeuwwitje en Roodkapje; eerst een enorme lange berg ellende, en nu ben ik eindelijk aangekomen bij de “en ze leefden nog lang en gelukkig”.
Wat een enorm grote uitspraak is van een ex-OCD’er, want voorheen was ik van binnen in elkaar gekrompen van angst bij zo’n uitspraak, omdat ik dan meteen zoiets had van “je mag het lot niet tarten”. En nu schrijf ik het zelfs in gelukkige toestand op. Leg ik het vast. Het is mijn beslissing om vanaf nu gelukkig te zijn, en daar gaat niets en niemand meer iets aan veranderen.
The fighting’s done
The nightmare is gone
And in my heart
I feel the part
That tells me I should face the Sun
Dit is mijn eigen unieke levensverhaal. Het kan niet gekopieerd worden. Maar ik hoop met heel mijn hart dat jij het jouwe ook kunt vinden.
Meer lezen over OCD/ OCS?
- Vals alarm – Menno Oosterhoff, hier de link naar het boek.
- Psychose en dwanghandelingen – het gevoel van angst uitzitten
- Vragen over Angst en Dwang
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Ken je de hoofdstukken van PsychoseNet al?
De professionals van PsychoseNet schreven deze hoofdstukken met betrouwbare, hoopgevende informatie.
Geef een reactie