Timo van Kempen heeft ruim 30 jaar werkervaring in de GGZ als verpleegkundige, sociotherapeut en runningtherapeut. Ook werkt hij als Logotherapeut en Geestelijk Verzorger. Zijn expertisen bij PsychoseNet zijn vragen over zingeving, levensbeschouwing, spiritualiteit en religie.
Mijn moeder, 63 jaar, praat over ’s nachts dingen zien, gat in plafond of een tunnel in de muur, nu vertelde ze over een zwarte bol met stekels uit het plafond. Ze is wel spiritueel, ziet overleden personen, gebruikt medicijnen, maar niets met die bijwerking..
Wat zou dit nou kunnen zijn?
Als ik je email goed begrijp, ziet je moeder al eerder en voor langere tijd overleden personen. En zijn er nu ook deze waarnemingen ´s nachts.
Je zult je moeder niet voor niets spiritueel noemen. Voor mij is het niet goed mogelijk om zo op afstand te zeggen wat de aard van haar waarnemingen is en hoe die ontstaan.
In algemene zin, is het bij ouderen zo dat allerlei waarnemingen, ook visuele, kunnen ontstaan door lichamelijke oorzaak. Dat kan binnen het perspectief van de GGZ vallen. Kijk maar eens op Wikipedia bij ´delier´. Dan lees je hoe nauw lichaam en geest met elkaar verweven zijn. In de praktijk kan het voorkomen dat een oudere allerlei (visuele) waarnemingen heeft die voortkomen uit bijvoorbeeld een uit de hand gelopen en niet tijdig behandelde urineweginfectie.
Maar daarmee zeg ik niet dat iets dergelijks mogelijk bij je moeder speelt hoor. Het is bij oudere mensen echter wel iets waaraan moet worden gedacht als mensen ook onrustig worden of in de war lijken te zijn.
Heb je overwogen om aan je moeder te vragen wat zij zelf denkt dat ze ziet? En heeft ze er last van?
Doordat ze erover vertelt, zijn de waarnemingen in ieder geval belangrijk voor haar. En dat kan ook op een heel positieve manier worden benaderd. En verrijkend en leerzaam zijn om over in gesprek te gaan.
In onze ‘westerse cultuur’ worden het soort waarnemingen die je moeder heeft, vaak als afwijkend of problematisch gezien. Maar feitelijk is het onze cultuur die juist afwijkt van vele, vele andere culturen waar ervan wordt uitgegaan dat er meerdere (waarnemings)werelden zijn die door elkaar heen lopen. Sommige mensen krijgen ongevraagd bijzondere waarnemingen, anderen doen juist hun best om ze te krijgen.
In tal van culturen en (ervarings)literatuur komt naar voren dat, zeker ook bij oudere mensen, doorzichten naar andere ervaringswerelden kunnen bestaan. Er zijn ook tal van verklaringsmodellen voor. Die kunnen heel open-minded zijn maar net zo beknellend en dogmatisch zoals de institutionele GGZ dat kan zijn.
Ik adviseer je eens te verdiepen in de documentaire Crazywise, waarin prachtig verbeeld wordt wat ik hier noem. In deze link wordt aan het eind ook genoemd hoe je de documentaire eventueel kunt bestellen.
In Nederland heeft de cardioloog Pim van Lommel veel opzien gebaard met zijn boek Eindeloos Bewustzijn. Ervan uitgaande dat er bij jouw moeder geen sprake is van primaire psychiatrische problematiek, zou ze dit boek misschien interessant vinden om te lezen (al is het best een dik en een stevig onderwerp).
Het lastige bij het onderwerp, is dat er in bepaalde kringen ook veel valse romantiek bestaat over bijzondere waarnemingen. Het kan namelijk ook echt veel ongemak en onrust geven. Niet omdat de waarneming in zichzelf pathologisch is, maar omdat het voor iemand zelf om de omgeving lastig is om te duiden of mee om te gaan.
En dan is het ook nog eens zo dat er in de psychiatrie terecht wordt geconstateerd dat er wel degelijk waarnemingen zijn die voortkomen uit pathologische processen. Iemand die werkelijk florissant psychotisch is en daar last van heeft of mee veroorzaakt, verdient wel degelijk professionele aandacht en hulp van de psychiatrie.
Met dit antwoord, hoop ik je wat verschillende blikrichtingen aan te reiken want een vastliggend antwoord op je vraag heb ik niet. Het antwoord ligt voor het belangrijkste deel bij je moeder, vermoed ik. Ze vertelt erover, en is denk ik blij als er mensen zijn die goed naar haar luisteren, onbevangen gespreksgenoot zijn en opvangen als zij ergens hulp bij nodig blijkt te hebben.
Hartelijke groet,
Timo
