Hoi Tom,
Ik ben ervaringsdeskundige binnen een FACT-team.
Tijdens onze teamdag viel ons ten deel dat we “meer met herstel willen doen”. Ik als ervaringsdeskundige voelde mij gelijk aangesproken en het is ook een mooie uitnodiging. Echter weet ik niet zo goed waar ik dan moet beginnen. Ik ben ook niet zo goed binnen teamoverleggen gezien mijn eigen stemmingsgevoeligheden.
Ik zou een filmpje kunnen laten zien wat op YouTube staat: Herstelondersteunende zorg voor Dummies. Maar misschien dat de titel dan wat denigrerend voelt, ik weet het niet.
Hoe zou jij op een laagdrempelige manier zo’n gesprek aangaan?
Bij voorbaat dank!
Antwoord
Hoi M.,
Goed dat er zo’n vraag naar boven komt in jouw team! Hoe herstel-informatie echter te introduceren, lijkt in toenemende mate lastig. Naar mijn ervaring zullen veel van jouw collega’s – na bijvoorbeeld zo’n filmpje te kijken – zeggen dat ze allang aan herstel doen. Zelfs collega’s bij wie jij gezien hebt dat er nog veel verbetering qua herstelondersteuning te bereiken zou zijn.
Dat heet dat zij dan ‘onbewust onbekwaam’ zijn.
Nu weet ik natuurlijk helemaal niets van jouw team. Misschien wordt er al erg herstelgericht gewerkt. Maar als je vermoedt dat er bij meerderen sprake is van deze onbewuste onbekwaamheid ten aanzien van herstel, zal zo’n filmpje niet snel aansluiten.
De vraag is dan: hoe kun je van ‘onbewust onbekwaam’ komen naar de volgende fase? Deze heet ‘bewust onbekwaam’. Dat is een relatief pijnlijke fase omdat mensen zich dan bewust worden dat ze iets niet kunnen, terwijl dat wel belangrijk is. Maar deze fase van bewust zijn dat je onbekwaam bent, kun je niet overslaan om vervolgens bewust bekwaam te worden. Dus dat je bewust aan herstelondersteuning gaat doen.
Ervaringsdeskundigen zijn vaak erg nuttig om dit proces op gang te brengen.
Wat ik daarnaast hiervoor vaak doe, is vertellen over mijn eigen herstelondermijnende reflexen: alle keren dat ikzelf als hulpverlener de plank missloeg. Dus dat ik cliënten meende te helpen maar feitelijk hun herstelproces ondermijnde. Pijnlijk voor mezelf om te beseffen.
Maar ook heel leerzaam!
Als ik dit met collega’s deel, roept dit altijd herkenning op. Kortom: mensen worden dan bij zichzelf bewust dat ze – net als ik – zelf herstelprocessen ondermijnen. Meestal uit de beste bedoelingen. Aan de ene kant is dat pijnlijk. En aan de andere kant, word je je er dan bewust van. Bewust onbekwaam dus.
En daarna staan mensen vaak open voor het ‘hoe dan wel?’ En: ‘hoe voorkom ik dat ik weer in zo’n reflex stap?’
Dit samen leren en elkaar benutten om herstel te bevorderen werkt naar mijn ervaring goed.
Maar ja, dit is mijn manier. Dat is niet zaligmakend. En een ieder zal hierin zijn eigen weg moeten vinden.
Wat vind jij?
Groeten,
Tom
Beantwoord door: Tom van Wel op 4 augustus 2025
