Antwoord
Dag C.,
Dank voor je mail. Mmm … dat klinkt niet als een fijne situatie. Ik kan uiteraard niet helemaal goed oordelen wat er met je aan de hand was. En wat de reden was voor je psychiater om de Haldol te verhogen. Wat je nu beschrijft, deze leegte, lijkt me in ieder geval een nare situatie.
Ik zou je eerst even iets willen vertellen over soorten psychotische klachten, in de hoop dat ik je daarmee wat woorden geef om beter uit te drukken wat je ervaart. Dat is soms heel lastig voor mensen die jouw soort klachten ervaren.
Bij mensen met psychosen worden twee soorten klachten beschreven (1) klachten die er vóór het hebben van een psychose niet waren. Die klachten zijn ‘erbij’ gekomen, en heten daarom positieve symptomen (zoals bij rekenen, omdat ze erbij zijn gekomen, dus als een plussom, als dat nog te volgen is). Positieve symptomen zijn bijvoorbeeld stemmen horen, achterdocht, voor buitenstaanders moeilijk te volgen spraak of soms rare lichamelijke bewegingen. Daarnaast ervaren veel mensen die vaker psychosen krijgen ook dat er bepaalde ervaringen ineens niet meer zijn, die heten dan negatieve symptomen (zoals bij rekenen dus negatief, zoals bij een minsom). Voorbeelden daarvan zijn minder voelen, een gebrek aan motivatie, energie of initiatief of weinig spreken of weinig gedachten hebben.
Wanneer je kijkt naar hoe mensen die vaak psychosen krijgen hun kwaliteit van leven ervaren, dan zien we dat die veel minder samenhangt met die ‘positieve symptomen’ dan met de ‘negatieve symptomen’. De ‘positieve symptomen’ zijn vaak voor andere mensen reden voor zorg omdat ze ze niet goed kunnen volgen of begrijpen, of omdat iemand die stemmen hoort bijvoorbeeld onder invloed van die stemmen dingen doet die ze raar of onprettig vinden. Het behandelen ervan levert voor diegene die ze ervaart wel wat, maar vaak niet heel veel verbetering op van de kwaliteit van leven. De negatieve symptomen echter wel: daardoor voelen ze zich vaak niet meer zichzelf. Alsof er iets van hun persoonlijkheid weggevallen is. Ik hoop dat je me nog kunt volgen ….
Nu kunnen dat soort ‘negatieve symptomen’ ook veroorzaakt worden door hogere doseringen van antipsychotica of stemmingsstabilisatoren. Ze worden dan ‘secundair’ genoemd. Dat wil zeggen dat ze niet zozeer bij de psychotische kwetsbaarheid horen (dan heet het ‘primair’), maar veroorzaakt worden door medicatie. En daarom ‘secundair’.
In jouw geval kan ik me voorstellen dat je met dat laatste nu te maken hebt: ‘secundaire negatieve symptomen’. Na een psychose of manie treedt ook wel eens een depressie op. Maar het grote verschil met somberheid is het feit dat somberheid gepaard gaat met negatieve emoties (schuldgevoel, angst, piekeren). Wat jij beschrijft komt op mij eerder over als het ‘wegvallen’ van gevoel, initiatief en gedachten. Dat doet mij denken dat het gaat om ‘negatieve symptomen’.
Als die inderdaad begonnen zijn na het verhogen van de haloperidol dan is de oplossing het verlagen daarvan, of het zoeken naar een antipsychoticum dat dat misschien wat minder geeft. Soms verschilt het per middel en per persoon.
Wat ik je zou willen adviseren is om je psychiater/behandelaar te vragen (1) waarom hij niet denkt dat het gaat om een depressie en (2) waarom hij denkt dat het bij de psychose hoort en niet bij de medicatie en (3) wat hij een redelijke termijn vindt om dit aan te kijken als hij van mening is dat het gebruik van deze dosering medicatie te rechtvaardigen is. Dat kan best een lastig gesprek zijn, dus bereid het voor door dingen op te schrijven of iemand mee te nemen die je kan ondersteunen. Misschien is er een familielid, buurman, een vriend of een woonbegeleider?
Ik hoop dat ik je met dit lange en wat technische antwoord toch wat heb kunnen verduidelijken en woorden heb kunnen geven aan je ervaring.
Succes en alle goeds,
Thijs
NB Ik probeer een zo open en eerlijk mogelijk antwoord te geven. Daar zitten op een platform als PsychoseNet wel beperkingen aan. Ik heb jou of de persoon over wie je raad vraagt niet zelf gesproken of onderzocht. Dat maakt dat mijn advies niet hetzelfde is als het advies dat je krijgt als je een live gesprek hebt met een hulpverlener. Jouw huisarts/behandelaar of die van de persoon voor wie je advies vraagt is je eerste aanspreekpunt hierbij.
Beantwoord door: Thijs van Oeffelt op 10 december 2025
