Antwoord
Beste H.,
Hoogbegaafdheid wordt primair gezien als een aangeboren potentieel, dat wel beïnvloed kan worden door de omgeving, maar niet veroorzaakt wordt door omgevingsfactoren.
Ik ken geen onderzoek naar de relatie tussen KOPP en hoogbegaafdheid. Ik vraag me ook af of kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen hoogbegaafd talent ontwikkelen; mogelijk is er wel een correlatie via overlevingsstrategieën. De grote verantwoordelijkheden kunnen leiden tot het ontwikkelen van bepaalde vaardigheden zoals:
verhoogde zelfreflectie,
empathisch vermogen,
probleemoplossend denken,
en een verhoogde alertheid op sociale signalen.
Deze vaardigheden kunnen lijken op kenmerken van hoogbegaafdheid, maar dat betekent niet dat deze kinderen daadwerkelijk een hoger IQ ontwikkelen.
Het zijn eerder copingmechanismen in een overlevingssituatie, waardoor ze uitzonderlijk ouder en wijzer dan hun leeftijdsgenoten lijken.
Hoogbegaafdheid is een aangeboren potentieel en de mate waarin dit potentieel tot bloei komt, is mede afhankelijk van een stimulerende omgeving. Er geen bewijs dat een stressvolle jeugd hoogbegaafdheid veroorzaakt.
Het hangt natuurlijk ook af van de aard en de ernst van de problemen bij de ouders. Vaak is een KOPP extra belast en voelt zich onbegrepen. Dit kan weer leiden tot aangepast gedrag. Het kind gaat zichzelf wegcijferen en doet z’n mond niet meer open. Daarom schat ik in dat KOPP-kinderen een verhoogd risico lopen om niet herkend te worden als hoogbegaafd. Want hun gedrag (zoals aanpassen, perfectionisme of gedragsproblemen) wordt vaak geïnterpreteerd als problematisch in plaats van als signaal van begaafdheid.
Ik hoop dat dit verheldering geeft.
Hartelijke groet,
Larinda Bok
Beantwoord door: Larinda Bok op 11 juni 2025