Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Mijn vrouw hoort stemmen. Ze scheld continue over zichzelf dat ze niets waard is, de hele wereld is tegen haar en ze ziet dingen die er niet zijn.
Ze is vorige week naar de dokter geweest en kreeg een nummer waar ze mogelijk terecht kan, maar daar is een wachtlijst. We hebben meerdere instanties gebeld, maar niet gelukt. Ze heeft nu medicijnen gekregen, ze wordt daar heel erg moe van, maar ze blijft stemmen horen en ze blijft achterdochtig.
Wat moet ik doen?
Dank voor je vraag.
1. Ten eerste: niet in paniek raken. Stemmen horen is een menselijke ervaring, vaak een reactie op stressvolle dingen in het leven of uit de jeugd.
2. De medicatie die ze heeft gekregen is waarschijnlijk een antipsychoticum. Het kan even duren voordat dat begint te werken. Ze zijn inderdaad vaak behoorlijk sedatief, dat is een bijwerking maar kan ook helpen bij de angst en de stress die ze heeft.
3. Probeer niet te veel direct te reageren op de achterdocht of andere ‘rare’ ideeën. Probeer er als het ware ‘langs’ te gaan en gewoon met haar in contact te blijven over het dagelijkse leven. Probeer afleiding te verzorgen. Ga niet in discussie. Het is een beetje vergelijkbaar met als iemand koorts heeft en niet meer helemaal aequaat reageert soms.
4. Vraag hulp van mensen in het netwerk die zij heel goed kent, die ze vertrouwt, die tegen een stootje kunnen en niet al te bang zijn voor een beetje psychische variatie. Samen kun je meer en makkelijker rust houden.
5. Als het uit de hand dreigt te lopen en je het niet meer kan kanaliseren, vraag dan de huisarts of het lokale GGZ crisisteam kan langskomen. Zij kunnen dan de tijd tussen de afspraak overbruggen met bijvoorbeeld dagelijkse contacten en vinger aan de pols.
6. Stemmen horen moet je als persoon iets mee. De stemmen zijn een metafoor van een psychische toestand (in haar geval bijvoorbeeld negatief zelfbeeld) die behandeld moet worden, bijvoorbeeld in psychotherapie (als ze er weer toe in staat is) of een stemmenhoordersgroep met andere mensen die stemmen horen.
7. Het kan zijn dat de stemmen optreden in het kader van een depressie.Het is belangrijk in de gaten te houden hoe diep de eventuele depressie is en dat de stemmen geen vervelende opdrachten gaan geven. In dat geval moet het GGZ crisisteam er bij komen (via de huisarts).
8. Als laatste (maar ik neem aan dat de huisarts hier naar gekeken heeft): soms kunnen stemmen horen en achterdocht een symptoom zijn van een lichamelijke ziekte, bijvoorbeeld een probleem met de schildklier, of een bijwerking van een medicijn. Ook kan het te maken hebben met gebruik van cannabis of amfetamine.
Heel veel succes!!!!
Jim
