Mijn vrouw gebruikte op advies van de huisarts de afgelopen 2,5 jaar dagelijks 75mg Sertraline dat werd voorgeschreven voor een gegeneraliseerde angststoornis. Dit middel heeft onvoldoende gewerkt, de angst en paniek is nooit helemaal verdwenen en de bijwerkingen waren vanaf het begin zeer heftig, vooral fysiek. Tijdens de opbouwfase en tot ruim een jaar geleden kreeg ze daarvoor extra benzodiazepines voorgeschreven (Lorazepam, tot 4 mg per dag). Een jaar geleden heeft ze op eigen kracht de Lorazepam afgebouwd, maar daardoor werden de bijwerkingen van Sertraline weer zo heftig dat ze op advies van de Crisisdienst – onder protest – weer begonnen is met Lorazepam (max. 3 mg/dag). Inmiddels gebruikt ze nog maar 1,5 mg Lorazepam per dag, afgebouwd m.b.v. tapering. Omdat daardoor de Sertraline bijwerkingen wéér toenamen, hebben we op eigen initiatief, maar in overleg met de behandelaar besloten om de Sertraline in 2 stappen van een maand af te bouwen, van 75 naar 25 en van 25 naar 0 mg. Inmiddels is dat gelukt, maar wat een lijdensweg, zelfs met tapering! De behandelaar is er eerlijk over geweest dat bij zijn club de ervaring en kennis ontbreekt om dit proces te begeleiden, maar wij weten inmiddels dat dat ook bij een paar andere instanties en behandelaars zo is. SSRI’s zijn immers niet verslavend, dus daar kom je makkelijk weer vanaf…
Ze is nu een paar dagen volledig van de Sertraline af. Er is echter nog weinig verbeterd, de onttrekkingsverschijnselen zijn nog steeds fors en het lijkt voor haar gevoel eerder slechter dan beter te gaan. Ze heeft zo’n beetje alle verschijnselen die in het jullie bekende Consensusdocument opgesomd worden en maakt zich daarnaast ook ernstig zorgen “dat het nooit meer goedkomt”. Daarbij speelt ook het eerder geschetste probleem, nl. dat meerdere professionals aangeven dat het verloop per persoon zo verschillend en onvoorspelbaar is, dat afbouwen meer op trial & error gebaseerd lijkt te zijn dan wetenschappelijk verantwoord en onderbouwd.
We zijn op zoek naar steun, naar professionals die hier ervaring mee hebben en weten hoe het werkt en wat je allemaal kunt verwachten, ook nadat de SSRI is afgebouwd. Vandaar een paar simpele vragen, hoewel ik bang ben dat ik het antwoord deels wel kan voorspellen:
Kun je haar vanuit jullie ervaring met SSRI’s en afbouwmedicatie geruststellen dat deze onttrekkingsverschijnselen op een gegeven moment toch écht weggaan en dat ze zich geen zorgen hoeft te maken over blijvende schade?
Is er een indicatie te geven hoelang de onttrekkingsverschijnselen kunnen gaan duren? Gezien de heftige bijwerkingen tijdens opbouw en de onttrekkingsverschijnselen nu lijkt ze bovengemiddeld gevoelig voor Sertraline (hoewel toch als intermediate metaboliser getest). Is de ernst van de bijwerkingen een maat voor de ernst en duur van de onttrekkingsverschijnselen?
Is het verstandig om de onttrekkingsverschijnselen toch dragelijk te houden door het gebruik (liefst zo min mogelijk, maar toch af en toe noodzakelijk) van Lorazepam?
Lastige vragen, ik weet het. Ik hoop toch op een (deels) positief en geruststellend antwoord!
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Na afbouwen SSRI houd ik persistente onttrekkingsverschijnselen.
Vraag
Antwoord
Beste DM,
Dank voor je vraag. Een heel herkenbare lijdensweg – helaas….
En inderdaad heel veel misverstanden over afbouwen. Laat ik het volgende zeggen:
1. Trial en error is niet gebrek aan wetenschap – het is juist de wetenschap die laat zien dat mensen zo verschillend zijn in het psychische domein dat groepsmatige algoritmen gebaseerd op groepsvergelijkingen (klassieke kwantitatieve wetenschap) niet goed werkt. Met andere woorden: de wetenschap rond psychisch lijden is de wetenschap van de unieke persoon, de n=1. wat werkt voor deze persoon en wat niet?
2. Wat we weten is dat er een kleine groep van mensen is die persistente onttrekkingsverschijnselen laat zien. Ik kan niet zeggen dat die altijd verdwijnen maar wat ik wel kan zeggen is dat vrijwel iedereen een modus vindt om er mee te leven. Vaak is het probleem dat mensen niet tot acceptatie kunnen komen en/of allerlei negatieve gedachten ontwikkelen rond de onttrekkingsverschijnselen zoals dat ze gevaarlijk zijn en dat je er aan kunt sterven. Dit is niet het geval. Ze zijn zeer oncomfortabel, maar ze zijn niet gevaarlijk en je kunt een modus vinden om er mee te leven.
3. Dingen als meditatie en Acceptance and Commitment Therapy kunnen helpen. Dit soort behandelingen maken dat de verschijnselen er nog wel zijn in de ervaring van de persoon, maar dat je het meer van afstand kunt beleven en je er niet meer zo van uit het veld geslagen bent. Vechten tegen onttrekking en voor jezelf “besluiten” dat het leven alleen iets waard is als alle onttrekking is verdwenen is het jezelf heel erg moeilijk maken. Het is vechten tegen iets dat je niet kunt winnen.
4. Dat gezegd hebbende is het natuurlijk ook heel goed mogelijk dat de onttrekking in de toekomst af zal nemen. Bij veel mensen is dat het geval maar absolute cijfers kan ik je niet geven want er zijn nog te weinig studies.
5. Tot slot dit: behandelaars die zeggen dat ze “te weinig ervaring hebben met afbouwen” voldoen niet. Je kunt niet medicatie voorschrijven en vervolgens beweren dat je te weinig specialist bent in het afbouwen. Niemand is specialist – het is gewoon een kwestie van de persoon liefdevol bijstaan, flexibel improviseren en proberen een n=1 oplossing te vinden daar waar de kwantitatieve wetenschap geen heldere uitspraken biedt. Dit geldt trouwens eigenlijk voor de hele ggz – alle behandelingen en alle diagnosen.
Groet Jim
Deze vraag is gesteld door een man in de leeftijdscategorie 50-65
Beantwoord door: Jim van Os op 4 maart 2020
Beantwoord door: Jim van Os op 4 maart 2020
