Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Waarom noemen jullie het farmacogenetica-profiel niet als mogelijkheid?

Vraag

Beste Jim van Os,

Vaak zie ik hier vragen voorbijkomen waar patiënten aangeven dat ze zoveel medicijnen hebben geprobeerd en dat niets hielp of dat de bijwerkingen vaak te heftig waren/zijn.

Ikzelf heb hier ook mee te maken gehad. Van alle groepen antidepressiva heb ik medicijnen uitgeprobeerd, waarbij ik ook werd geconfronteerd met heel veel bijwerkingen en/of dat de voorgeschreven medicatie niet werkte.

Totdat mijn apotheker mij attent maakte op het farmacogenetica-profiel. Het blijkt dat juist voor antidepressiva en antipsychotica zeer goed een DNA-profiel is aan te maken, via het expertisecentrum Farmacogenetica van het Erasmus MC in Rotterdam.

Waarom zie ik nog niet dat er naar deze mogelijkheid verwezen wordt bij vragen over het uitproberen van medicijnen?

Zou er aan dit farmacogenetisch paspoort meer bekendheid gegeven kunnen worden, zodat patiënten en artsen hier meer gebruik van kunnen gaan maken?

Met vriendelijke groet.

Antwoord

Hey I.,

Ik wil je niet teleurstellen maar ik deel je enthousiasme niet helemaal.

Farmacogenetica is het bestuderen van hoe genen de reactie van een individu op medicijnen beïnvloeden. Het idee is dat door het kennen van iemands genetische opmaak, artsen beter in staat zouden zijn om de juiste medicatie en dosering voor die persoon voor te schrijven. Dit klinkt zeer veelbelovend, vooral als het gaat om psychiatrische medicatie waarbij het vinden van de juiste dosering en het medicijn vaak een proces van vallen en opstaan is.

Echter, hoewel farmacogenetische testen in sommige situaties nuttig kunnen zijn, zijn ze lang niet altijd de ‘zilveren kogel’ die ze lijken te zijn, en wel om de volgende redenen:

Complexe wisselwerking van genen. Veel van de geneesmiddelreacties zijn polygeen, wat betekent dat ze worden beïnvloed door meerdere genen. Dit maakt het moeilijk om met zekerheid te voorspellen hoe een individu zal reageren op een medicijn op basis van een enkel genetisch marker.

Beperkte kennis over farmacodynamiek. Terwijl farmacogenetica enig licht kan werpen op de farmacokinetiek (hoe het lichaam het medicijn verwerkt), blijft de farmacodynamiek (hoe het medicijn het lichaam beïnvloedt) een complex terrein. Genen zijn slechts een van de vele factoren die beïnvloeden hoe iemand op een medicijn reageert.

Externe invloeden. Er zijn talloze externe factoren, zoals dieet, andere medicijnen, stress, slaappatronen, en meer, die kunnen beïnvloeden hoe een individu reageert op een medicijn. Een genetische test geeft geen inzicht in deze externe variabelen.

Kosten en toegankelijkheid. Farmacogenetische tests kunnen duur zijn en worden niet altijd vergoed door de zorgverzekering. Daarnaast zijn niet alle tests voor alle geneesmiddelen beschikbaar.

Vals gevoel van zekerheid. Er is een risico dat zowel artsen als patiënten te veel vertrouwen op de resultaten van genetische tests en andere belangrijke klinische informatie over het hoofd zien.

Samenvattend, hoewel het concept van farmacogenetica veelbelovend is, zijn we nog ver verwijderd van een situatie waarin we met zekerheid kunnen voorspellen hoe een individu zal reageren op een medicijn puur op basis van zijn of haar genen. Het blijft van cruciaal belang om de hele persoon en zijn of haar unieke situatie te overwegen wanneer men beslist over medicatie.

Hope this helps!

Greetz Jim

Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie null
Beantwoord door: Jim van Os op 15 augustus 2023

Gerelateerd

Meer over

Bijwerkingen
Medicatie

Lees ook