Wanneer je last hebt van een sombere stemming of depressieve gevoelens en gedachtes, kan het zijn dat je een antidepressivum krijgt voorgeschreven. Antidepressiva hebben brede en onbegrepen effecten op het brein; de hypothese is dat dit bijdraagt aan de vermindering van depressieve klachten.

Het duurt meestal twee tot zes weken voor de medicatie aanslaat. Onder de antidepressiva zit een groot placebo-effect: het effect dat je beter wordt vanwege de aandacht, het praten met iemand, de relatie met de hulpverlener, de positieve verwachtingen die ontstaan en de motivatie om te veranderen. Onderzoek toont aan dat de werking van het antidepressivum sterk wordt beïnvloedt door de manier waarop de arts het voorschrijft. Een antidepressivum van een ‘warme’ arts heeft een beter effect dan een antidepressivum van een ‘koude’ arts.

Wat zijn antidepressiva?

Antidepressiva zijn medicijnen die worden ingezet om depressieve klachten te verminderen. Ze worden veelal toegediend in de vorm van tabletten en capsules, soms ook in vloeibare vorm. Dit type medicatie heeft effect op de neurotransmitters serotonine en noradrenaline (en soms een beetje dopamine), waarvan men vermoedt dat ze betrokken zijn bij de regulatie van stemming en emoties. De onbewezen hypothese uit de biologische psychiatrie is dat een tekort aan deze neurotransmitters kan leiden tot depressie- en angstklachten. Maar wat depressie en angst eigenlijk is, en waardoor het ontstaat, is veel complexer. Meerdere factoren, waaronder genetische-, existentiële (zit ik in de juiste baan, de juiste relatie, de juiste samenleving; gaat mijn leven ergens naar toe; is mijn bestaan zinvol), sociale- én omgevingsfactoren, spelen hierbij een rol. Ook lichamelijke en lifestyle problemen (voeding, slaap, alcohol, geen beweging) kunnen een belangrijke factor zijn bij depressie.

Antidepressiva genezen niet

Een antidepressivum is geen geneesmiddel in de zin dat het een depressie, of depressieve klachten, geneest. Dat kan ook niet, want een depressie heeft zelden maar één zuivere oorzaak, laat staan één biologische. Je kunt antidepressiva daarom beter beschouwen als een steuntje in de rug. Ze worden ingezet om je klachten te verminderen, zodat je weer meer energie hebt om met andere gebieden in je leven aan de slag te gaan. Vaak worden medicijnen daarom ook voorgeschreven in combinatie met therapie, waarin je kan werken aan de achterliggende oorzaken van jouw klachten.

Antidepressiva Keuzetool

Je kunt antidepressiva en hun bijwerkingen met elkaar vergelijken met de handige antidepressiva Keuzetool van PsychoseNet.

Antidepressiva kunnen forse bijwerkingen geven. Dit verschilt per medicijn. Je kunt niet van tevoren voorspellen welk middel bij jou het beste zal werken, het is een kwestie van proberen. Gelukkig zijn de bijwerkingen van de verschillende medicijnen wat beter te voorspellen. Je kunt het beste kiezen op de bijwerkingen. Met de antidepressiva Keuzetool kun je de bijwerkingen van diverse antidepressiva met elkaar vergelijken. Hiermee kunt je keuzes maken op basis van bijwerkingen.

Opgepast: antidepressiva gaan gepaard met onttrekkingsverschijnselen

Opgepast met antidepressiva: met name bij mensen die lang gebruiken kan het in 20%-40% van de gevallen moeilijk zijn om af te bouwen vanwege allerlei nare onttrekkingsverschijnselen. Dit kan optreden bij alle antidepressiva maar wordt met name gezien bij paroxetine en venlafaxine. Wij raden het gebruik van deze twee middelen dan ook af.

Stel een vraag over medicatie