Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Waarom worden diagnosen aangedikt?

Vraag

Ik heb met veel belangstelling naar uw lezing gekeken van de KNAW van 20 mei 2015 te Amsterdam… u heeft daar veel van mijn vragen beantwoord over waarom er zo zwaar gedacht wordt over mensen (biologische psychiatrie als oorzaak)

Wat u niet behandeld heeft is dat er veel zware diagnoses worden gegeven bij mensen die helemaal niet zo “impaired” zijn (als de diagnose doet vermoeden)… Mensen die alleen wanen hebben en wat achterdochtig zijn en daardoor geagiteerd, krijgen al snel de diagnose schizofrenie (ondanks dat u stelt dat wanen alleen als diagnose een Amerikaanse achtergrond heeft) en met veel medicatie worden behandeld waardoor ze niet meer functioneren…

Volgens psychiater Margreet Slee mag dat helemaal niet, want wanen alleen is niet voldoende voor een diagnose en agitatie is niet voldoende voor een psychiatrische diagnose… Maar het RTG (Regionaal Tuchtcollege) denkt daar anders over en ondanks dat mensen geen ernstige “impairment” hebben worden toch zware diagnoses gesteld en de RTG stelt daarvan dat het mag en verklaard klachten daarover niet ontvankelijk…

Mijn vraag is… Zal wel te maken hebben met de biologische psychiatrie en slechte opleiding… Waarom worden diagnoses aangedikt – ook erkend dat het gebeurd bij rechtszaken…

Hoewel dit strafbaar is wordt dit toch gehonoreerd door rechters en als hulpverlener liep ik er vaak tegen aan dat mensen die helemaal niks ernstigs hebben toch zelfs een RM hadden op basis van aangedikte diagnoses en geneeskundige verklaringen en dat als ik met mensen werkte met zware diagnoses dat het allemaal best wel mee viel en dat het allemaal aangedikt was en dat er ook WEL behandeling mogelijk was zonder medicatie, omdat het helemaal niet zo ernstig was….

U heeft ook gesteld dat er niet naar niet-medicateuze behandelingen wordt gekeken die effectief hebben blijken te zijn, maar u heeft niet een verklaring gegeven….

Wat is volgens u de verklaring dat diagnoses aangedikt worden, prognoses zwaarder worden gemaakt dan ze zijn, en niet wordt ingezet op andere behandelingen die effectiever zijn dan medicatie?

Deze vraag heeft u niet helemaal behandeld in uw lezing. Heeft dat ook te maken met slechte opleiding vanuit de biologische psychiatrie dat er maar dingen worden aangedikt terwijl in de praktijk blijkt dat het helemaal niet zo erg is? En een RM bijvoorbeeld helemaal niet nodig blijkt – zeker als er gewoon op andere behandelingen wordt ingezet?

Dit geldt overigens ook voor OTS (ook meegemaakt als hulpverlener) waar rapportages werden aangedikt door personeel om maar de ouder uit de ouderlijke macht te zetten terwijl de ouder helemaal niet zo erg was – ik noemde het pedagogisch onhandig – en er niks gedaan werd om de ouders te begeleiden.

Antwoord

Hey Wolverine,

Eigenlijk niet helemaal voor online spreekuur, deze vraag, maar vooruit, wel belangrijk.

Probleem is dat je nogal een onderwerp aansnijdt: waarom hebben we in deze samenleving besloten om psychische variatie vooral te bekijken door de bril van ziekte en noodzaak tot medische en psychologische technische interventies? Zodanig dat dit ook in de rechtspraak gewoonte is geworden?

Ik zal niet beweren dat dit onderwerp voor het eerst aan de orde komt: velen hebben er de laatste 50 jaar eloquent over geschreven, Foucault bijvoorbeeld.

Een eerste opmerking: het is zeker niet altijd slecht om dit te doen. Soms is het nuttig om psychische variatie door de bril van “stoornis” te bekijken en om mensen hulp te geven vanuit een statuut dat ze “ziek” mogen zijn en dus beschermd tegen “moeten werken” en andere verplichtingen.

Maar het kan teveel “aangedikt” worden, inderdaad, met als gevolg dat bijvoorbeeld bij mensen met afwijkende ideeën waardoor sociale conflicten ontstaan, te snel naar de medicatie wordt gegrepen, die hier inderdaad niet erg effectief voor is.

Ik denk dat we in een cultuur leven waarin we onszelf er van hebben overtuigd dat psychische variatie het beste door de bril van ziekten kan worden bekeken, met nadruk op medisch-technische (medicatie) en psycho-technische (“gespecialiseerde” psychotherapie) symptoombestrijding. En hoewel hier zeker goede kanten aan zitten, hebben we het ook een beetje overdreven.

Dit is wel aan het kantelen – de nadruk in de gezondheidszorg komt minder te liggen op symptoombestrijding maar meer op mensen helpen ‘hun ding kunnen doen’. Dus niet gezondheid als doel, maar als middel.

Daarnaast spelen bij jou ook specifieke dingen, die volgens mij te maken hebben met allerlei conflicten die zijn ontstaan naar aanleiding van denkwijzen aan jou kant die anderen duiden als ziekte.

Hier is niet makkelijk uit te komen – maar soms kan mediatie helpen. De vraag die zich dan voordoet: kan men tot afspraken komen die beide partijen willen onderschrijven zonder het totaal eens met elkaar te zijn. Bijvoorbeeld: geen medicatie nemen als die niet helpt maar wel akkoord gaan met niet-medicamenteuze benaderingen.

In Noorwegen bijvoorbeeld heeft de overheid de GGZ verplicht om speciale zone’s te creëren in instellingen voor mensen die niet met medicatie behandeld willen worden (https://www.madinamerica.com/2017/03/the-door-to-a-revolution-in-psychiatry-cracks-open/).

Dit is een kleine revolutie die ongetwijfeld tot veel discussie maar wellicht nieuw praktijken gaat leiden.

Kortom, kan er nog uren over doorschrijven, dit waren enkele gedachten!

Beantwoord door: Jim van Os op 18 april 2018

Gerelateerd

Meer over

Overig

Lees ook