Sinds twee maanden heb ik last van gedachten die ik niet wil hebben, maar toch komen. Ik word er zo bang van…
Wat moet ik doen?
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Sinds twee maanden heb ik last van gedachten die ik niet wil hebben, maar toch komen. Ik word er zo bang van…
Wat moet ik doen?
Hey C.,
Dank voor je vraag!
Bedenk allereerst: het is heel normaal en menselijk om soms last te hebben van ongewenste gedachten die krachtiger lijken dan ze zouden moeten zijn. Het belangrijkste is om te leren hoe je de verhouding met deze gedachten kunt herstellen. Je hoeft ze niet te elimineren, maar je kunt leren om hun impact op jou te verminderen. Ze hoeven niet altijd de baas te zijn, dat ben jij! Hier zijn enkele strategieën die je kunnen helpen:
Cognitieve Strategieën. Dit gaat over het herkennen en uitdagen van irrationele of negatieve gedachtenpatronen. Probeer je gedachten te observeren zonder ze direct te geloven of ermee te worstelen. Vraag jezelf af: zijn deze gedachten feitelijk? Zijn er alternatieve, meer evenwichtige manieren om naar de situatie te kijken?
Acceptance and Commitment Therapy (ACT). ACT helpt je om je gedachten en gevoelens te accepteren zoals ze zijn, zonder ze te proberen te controleren of te vermijden. In plaats daarvan focus je op het leven volgens je waarden en het ondernemen van acties die je leven verrijken, ongeacht de aanwezigheid van ongewenste gedachten.
Mindfulness. Dit is het proces van aandachtig aanwezig zijn in het huidige moment zonder oordeel. Door mindfulness-oefeningen kun je leren om je gedachten en gevoelens te observeren zonder erdoor overweldigd te worden. Dit kan je helpen om een afstandelijkere relatie met je gedachten te ontwikkelen.
Exposure en Response Prevention (ERP). Vooral effectief bij obsessieve gedachten. Deze techniek omvat het blootstellen aan de bron van je angst in een gecontroleerde en systematische manier, zonder de gebruikelijke reactie of het ‘ritueel’ uit te voeren dat tijdelijke verlichting biedt. Het doel is om je tolerantie voor angst te verhogen en te leren dat de angst vanzelf afneemt.
Geruststelling. Begrijp dat bijna iedereen wel eens ongewenste of verontrustende gedachten heeft. Dit betekent niet dat je deze gedachten zult uitvoeren of dat ze iets zeggen over wie je bent als persoon. Ze zijn slechts gedachten, en gedachten zijn niet altijd een weerspiegeling van de realiteit.
Therapeutische Ondersteuning. Het kan heel nuttig zijn om met een therapeut te praten, vooral als deze gedachten je dagelijks leven beïnvloeden. Een professional kan je gepersonaliseerde strategieën bieden om met deze gedachten om te gaan.
Dagelijkse Routine en Zelfzorg. Zorg voor een gezonde levensstijl, inclusief regelmatige lichaamsbeweging, een voedzaam dieet, voldoende slaap en tijd voor ontspanning. Deze kunnen allemaal bijdragen aan een betere mentale gezondheid.
Schrijf je Gedachten op. Soms kan het opschrijven van je gedachten helpen om ze te externaliseren en hun grip op je te verminderen.
En C., het is belangrijk om te onthouden dat het werken aan deze strategieën tijd en oefening vergt. Wees dus geduldig met jezelf en weet dat het normaal is om ups en downs te ervaren in dit proces. Je zult herstellen.
Greetz Jim