Beste Jim van Os,
Is het mogelijk dat langdurig uitblijven van de menstruatie (amenorroe) veroorzaakt wordt door het gebruik van een SSRI?
Er is geen sprake van zwangerschap of gebruik van anticonceptie.
Dank u wel.
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim van Os,
Is het mogelijk dat langdurig uitblijven van de menstruatie (amenorroe) veroorzaakt wordt door het gebruik van een SSRI?
Er is geen sprake van zwangerschap of gebruik van anticonceptie.
Dank u wel.
Hey L., dank voor je vraag!
Ja, het kan. SSRI’s zoals citalopram kunnen bij een minderheid van mensen de cyclus ontregelen, variërend van uitstel en onregelmatigheid tot amenorroe. Het mechanisme loopt vaak via serotonine dat de prolactinespiegel kan opstuwen. Prolactine remt de hormoonas tussen hersenen en eierstokken, waardoor de eisprong uitblijft en dus de menstruatie ook. Het is zeldzamer dan bij klassieke antipsychotica, maar het gebeurt. Aripiprazol is op dit punt juist een beetje een vreemde eend: die heeft meestal een prolactineverlagend effect. In theorie zou aripiprazol dus eerder beschermen tegen amenorroe dan het veroorzaken, al kan elk medicijn bij sommige mensen gekke dingen doen. En los van medicatie spelen ook factoren mee als gewichtsschommelingen, stress, veel sporten, schildklier, PCOS en de overgang. Kortom: meerdere routes kunnen naar geen menstruatie leiden.
Wat zou je nu kunnen doen? Niet panikeren, wel even medisch uitzoeken. Vraag je behandelaar of huisarts om een kleine, doelgerichte check: misschien tóch een zwangerschapstest voor de zekerheid, bloedonderzoek met prolactine, TSH voor de schildklier, en zo nodig FSH/LH/estradiol om te zien of er sprake is van de overgang of een functionele onderdrukking. Als de prolactine verhoogd is, kijk je samen of het aan medicatie ligt of dat verder onderzoek nodig is. Als de prolactine normaal is, zoek je het in die andere oorzaken. Krijg je naast amenorroe ook melkuitvloed of hoofdpijn/visusklachten, dan is dat een reden om iets sneller te schakelen. Maar meestal is het allemaal minder spectaculair en goed te adresseren.
Hope this helps en succes!
Jim