Antwoord
Beste F.,
Dank je wel voor je vraag! Wat mooi dat je kritisch durft te kijken naar wat je wordt verteld en zoekt naar hoopgevende perspectieven. Dat alleen al laat zien dat je niet zomaar genoegen neemt met een label, en dat je echt wilt begrijpen hoe dingen werken.
Het verhaal dat je nu hoort in de ggz – dat de bipolaire stoornis een chronische aandoening is en dat medicatie en structuur de pijlers zijn – is inderdaad een beetje de standaard insteek. Maar zoals je zelf al hebt ontdekt, is dat maar één kant van het verhaal. De werkelijkheid is veel genuanceerder, en gelukkig zijn er steeds meer stemmen die dat ook laten horen, waaronder ervaringsdeskundigen.
Laten we eerst even inzoomen op de term bipolaire stemmingsgevoeligheid. Het is een gevoeligheid, geen vastomlijnd iets waar je voor altijd aan vastzit. Net als dat sommige mensen gevoeliger zijn voor migraine of allergieën, hebben anderen een gevoeligheid voor stemmingswisselingen. Maar gevoeligheid is niet hetzelfde als onvermijdelijkheid. Het betekent vooral dat je kunt leren begrijpen wat je triggert en hoe je daar beter mee om kunt gaan.
Triggers, zoals je al aanhaalt, zijn cruciaal om naar te kijken. Het moment waarop je psychose opkwam, kan je zoveel leren over wat je uit balans bracht. Denk aan slaapgebrek, stress, trauma’s, of zelfs lichamelijke factoren zoals hormonen of voeding. Het probleem is dat de ggz soms zo gericht is op symptoomcontrole (denk: medicijnen en structuur) dat er te weinig ruimte is voor dit soort diepere vragen. Maar dat betekent niet dat die vragen onbelangrijk zijn, integendeel. Ze vormen juist de sleutel tot herstel.
Ervaringsdeskundigen hebben vaak geleerd om die puzzelstukjes te leggen. Ze hebben gekeken naar trauma’s, oude patronen doorbroken en nieuwe manieren gevonden om met hun gevoeligheid om te gaan. Voor sommigen betekent dat zelfs dat ze op den duur kunnen afbouwen met medicatie. Maar let op: dat proces is uniek en vereist veel geduld, tijd en begeleiding. Het is absoluut geen quick fix, en voor sommige mensen blijft medicatie een waardevol hulpmiddel.
Over dat ‘genezen’ van bipolariteit: tja, dat woord is tricky. Genezen suggereert een einde aan iets, terwijl het vaak meer gaat om leren leven met je gevoeligheden op een manier die je niet langer belemmert. Sommige ervaringsdeskundigen laten zien dat je enorme stappen kunt zetten, soms zelfs zo ver dat je er nauwelijks nog last van hebt. Dat is inspirerend, en die verhalen verdienen een podium. Maar het is belangrijk om te beseffen dat ‘genezing’ voor de een anders kan zijn dan voor de ander.
Je noemt dat het ggz-aanbod meer gericht zou moeten zijn op ervaringsdeskundigen. Absoluut mee eens! Zij kunnen perspectieven bieden die een psychiater of behandelaar zonder die ervaring niet altijd heeft. Ze kunnen laten zien dat herstel mogelijk is, en vooral: dat herstel niet één pad heeft, maar vele. Het ggz-landschap zou veel meer moeten inzetten op samenwerking met ervaringsdeskundigen en herstelacademies, waar je kunt leren van anderen die verder op hun pad zijn.
Mijn advies? Ga op zoek naar plekken waar die hoopgevende perspectieven wél te vinden zijn. Herstelacademies, lotgenotengroepen, en platforms zoals PsychoseNet zijn daar een goed startpunt voor. En als je nieuwsgierig bent naar het verder onderzoeken van triggers en onderliggende oorzaken, kun je kijken naar therapieën zoals lichaamsgerichte therapie, mindfulness of werken met trauma-gerichte methoden zoals het comprehensive resource model.
Je hebt gelijk dat er een hernieuwde visie nodig is op bipolaire gevoeligheid. Een visie die hoop biedt, die mensen ziet als meer dan hun label, en die het herstelproces als iets persoonlijks en dynamisch erkent. En jij bent met je vragen en zoektocht al onderdeel van die verandering!
Hope this helps,
Greetz Jim
Beantwoord door: Jim van Os op 27 november 2024
