Prof. dr. Ralph Kupka is hoogleraar Bipolaire Stoornissen, verbonden aan het Amsterdam UMC, locatie VU Medisch Centrum, en psychiater bij GGZinGeest (Amsterdam) en Altrecht (Utrecht). Hij is Vice-President of Education van de International Society for Bipolar Disorders (ISBD) en daarnaast bestuurslid van de Alliantie Kwaliteit GGZ (Akwa).”
Mijn zus (eind vijftig) is al 30 jaar bipolair, en dit jaar al voor de tweede keer manisch. We weten nog steeds niet hoe we het beste met haar om moeten gaan.
Moeten we haar confronteren met haar gedrag, of meegaan in haar waan?
Als ik zeg dat ik me zorgen maak en haar vraag om een afspraak te maken met haar psychiater, wordt ze boos.
Beste C.,
Dit is een veelvoorkomend probleem wat al vele malen op PsychoseNet is langsgekomen. Bij een manische toestand hoort wat we noemen ‘gebrek aan ziekte-inzicht’. De manische persoon beseft niet hoezeer zijn gedrag ontregeld is, of soms is er wel enig besef dat het niet goed gaat, maar is elk gesprek daarover onmogelijk. Het wordt vaak als onbegrip of zelfs een diskwalificatie ervaren als anderen niet met de grootse plannen of de roekeloze acties meegaan.
Mijn advies is: blijf neutraal ten aanzien van die ideeën of plannen zelf, ga niet in discussie daarover, dat leidt tot niets dan onenigheid. Ga er ook niet in mee, zeg hoogstens dat je er wat anders tegenaan kijkt. Punt. Maar laat wel merken dat je bezorgd bent over de impulsiviteit, het niet slapen, het niet kunnen stoppen met praten, het niet te stoppen tempo, kortom, al die dingen die je kunt zien, en die zo overduidelijk anders zijn dan hoe je iemand gewoonlijk kent. Uit je zorg dat de ander zich uitput of ondoordachte dingen gaat doen. Kijk of je samen iets rustigs kunt gaan doen, een wandeling maken (niet in een winkelstraat!), een eindje fietsen. Liever geen lange gesprekken, zeker niet in de avond.
Bedenk ook dat het misschien allemaal niet helpt, dat iemand zichzelf eerst moet uitputten, en als het echt riskant wordt zit er niets anders op dan de crisisdienst inschakelen of bij gevaar zelfs de politie bellen. Voel je daar niet schuldig over, ook als je verwijten en verwensingen naar je hoofd krijgt. Praat er met een vertrouwd iemand over. Achteraf zal de manische persoon je dankbaar zijn dat je hem/haar hebt ingeperkt en mogelijk daarmee grotere schade hebt voorkomen. Een manie is een ernstige toestand en voor iedereen uitputtend. Mooier kan ik het ook niet maken.
Vriendelijke groet,
Ralph Kupka
