Is er een verband tussen psychose/depressie en roken?

Antwoord

Dag A.,

Dank voor je goede vraag! Ik zal er een lang en kort antwoord op geven. Het korte antwoord: nee.

Het lange antwoord – voor het geval je dit soort dingen interessant vindt – gaat over onderzoeken als ‘een glas wijn voorkomt kanker’ of ‘sinaasappels eten verkleint de kans op de ziekte van Parkinson’. Bij veel van dit soort berichten kun je je eigenlijk altijd het best afvragen: ‘wat voor soort onderzoek zou je kunnen bedenken dat een antwoord geeft op deze vraag?’ Wanneer we kijken naar het vóórkomen van depressie bijvoorbeeld, dan is het zo dat een groot deel van de Nederlanders in hun leven een depressie doormaakt. Dus de kans dat je een depressie doormaakt is al heel groot. Dat betekent dat als je nog een onderzoek doet naar een ‘extra oorzaak’ van roken je héél veel mensen moet onderzoeken om dat kleine verschil te detecteren. Meestal gebeurt dat niet of lukt het niet om zo’n grote groep bij elkaar te krijgen.

Nu kun je bijvoorbeeld kijken naar alle mensen die een depressie krijgen, en dan zien welk percentage er rookt en dat vergelijken met alle Nederlanders. En dan zie je wellicht dat dat percentage hoger is dan gemiddeld. Maar dan heb je alleen nog maar een verband tussen die twee. Om zeker te weten dat het roken niet alleen maar meer samen voorkomt, maar ook de depressie veroorzaakt heb je eigenlijk ander onderzoek nodig. Dan zou je eigenlijk mensen in twee groepen moeten verdelen vanaf zeg hun 15de, en de ene groep laten roken en de andere niet. Je begrijpt al … zo’n onderzoek zal nooit goedgekeurd worden.

Dus blijft de vraag: wat voor antwoord hebben we nu gevonden bij het onderzoek? Roken mensen die somber zijn vaker bijvoorbeeld (1) omdat ze somber zijn of aanleg ervoor hebben (2) omdat er nog iets anders speelt, zoals bijvoorbeeld de aanleg voor angstig zijn, die wellicht een risicofactor is voor zowel roken als somberheid, of (3) komt het door iets wat we niet weten en dus niet hebben gemeten dat zowel meer roken veroorzaakt als somberheid?

Ik denk dus dat we het antwoord niet weten. Het verband is overigens ook niet in alle studies die naar dit onderwerp gedaan zijn teruggevonden. Dat is ook een argument dat áls er echt een ‘oorzakelijk verband’ zou zijn, het niet al te groot is.

Misschien kun je nog één uitzondering bedenken via een omweg. Roken verhoogt uiteraard de kans op hart- en vaatziekten. En mensen die een hartaanval meemaken of een hersenbloeding, maken daarna wel héél vaak een depressie door. Maar dat is dan een soort indirecte route, en geen antwoord op jouw vraag denk ik zo.

Groet,

Thijs

NB Ik probeer een zo open en eerlijk mogelijk antwoord te geven. Daar zitten op een platform als PsychoseNet wel beperkingen aan. Ik heb jou of de persoon over wie je raad vraagt niet zelf gesproken of onderzocht. Dat maakt dat mijn advies niet hetzelfde is als het advies dat je krijgt als je een live gesprek hebt met een hulpverlener. Jouw huisarts/behandelaar of die van de persoon voor wie je advies vraagt is je eerste aanspreekpunt hierbij.