Fotocredits: “Dutch windmill at Kinderdijk” by Alf van Beem is marked with CC0 1.0. To view the terms, visit creativecommens.org
Na de Tweede Wereldoorlog werd Nederland opgebouwd met een krachtige aanpakkersmentaliteit, waarin emotie vaak werd weggestopt. Dit leidde tot intergenerationeel trauma, waarbij de pijn van eerdere generaties werd doorgegeven zonder echt verwerkt te worden. Vandaag de dag ziet Willie deze onverwerkte pijn terug, die vaak wordt weggedrukt met drukke agenda’s of medicatie. Het is tijd om ruimte te maken voor andere manieren om met onze emoties om te gaan en echte heling te vinden.
Een oproep voor meer copingstijlen bij Nederlanders – als volk en geinstitutionaliseerd.
Echte aanpakkers
Nu woon ik bijna veertig jaar in Nederland, na een geboorte en peutertijd in een ontwikkelingsland. En dan vallen me toch wel wat dingen op over de mentaliteit in Nederland. Begrijp me niet verkeerd: ik heb veel geleerd van de Nederlandse aanpakkersmentaliteit. Door die mentaliteit is Nederland opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog.
Tegelijkertijd vraag ik me af of we anno 2025 aanpakken om iets op te bouwen, of aanpakken om weg te lopen voor ons eigen verleden en pijn. Er waren heel veel opa’s die eind jaren 40, begin jaren 50, zeiden: “Zand erover, we praten er niet over, schouders eronder nu.” Ik had ook zo’n opa, want ik heb half-Nederlands bloed. Ja, dat waren pittige tijden om samen er weer iets van te maken.
Het opofferen van gevoel
Ik ben mijn beide opa’s heel dankbaar, want ze hebben beiden offers moeten brengen om het leven weer beter te maken – voor zichzelf, hun gezin, hun gemeenschap, hun land. Waar die offers uit bestonden? Voornamelijk het contact met hun gevoel, dat hebben ze opgeofferd.
Van onze ouders krijgen we niet alleen onze mooie eigenschappen, maar we nemen ook van ze over hoe we reageren op pijn en ongemakken. En zij hebben het overgenomen van onze grootouders, die het weer overgenomen hebben van onze overgrootouders. Enzovoorts.
Nu zijn we 80 jaar verder na de bevrijding, en ik zie om mij heen nog steeds heel veel mensen zichzelf uit de naad werken, alsof ze ergens voor weglopen. Maar Nederland is toch al opgebouwd? Vanwaar dan dat men geen andere mentaliteit overweegt behalve ‘aanpakken’ tot men in een burn-out geraakt?
Intergenerationeel trauma in Nederland
Mensen, Nederland is af, klaar, een van de welvarendste landen ter wereld. Dankuwel mijn opa’s en oma’s, ik houd van jullie. Maar laten we niet vergeten: we hebben 80 jaar achterstallig onderhoud over onze trauma’s. Van generatie op generatie doorgegeven trauma’s, waarvan we dreigen te vergeten hoe ze zijn ontstaan. En intussen worden die trauma’s behandeld alsof het individuele, losstaande gevallen zijn – of hooguit iets tussen jou en je ouders.
Doe eens gek, maar niet hier…
Welkom in Nederland, ruimte voor uitbundige emoties is er wel, maar dan graag op de zaterdagnacht voor de horeca- sluitingstijd, of in de spreekkamer van de therapeut, maar sowieso: achter gesloten deuren en op afspraak.
Anders krijg je een pilletje om normaal te doen, zodat de rest van Nederland zich bezig kan houden met druk zijn. Druk zijn, dat is een veredelde term die aangeeft hoe trots we zijn op onze copingstijl om problemen op te lossen – zo trots dat we andere copingstijlen om met omgemakken om te gaan in een verdomhoekje hebben geplaatst.
Wat zouden de oma’s willen?
Wat zouden onze oma’s in die tijd hebben gezegd, als zij het voor het zeggen hadden en niet de opa’s? Of liever gezegd: als vrouwen uberhaupt iets voor het zeggen hadden, en het vrouwelijke niet werd onderdrukt? Wat zegt het vrouwelijke in onze tijd? Ik ben echt benieuwd naar jullie reacties hierover…?
Ik voel me hierbij geroepen om te proberen daar antwoord op te geven. Ik denk dat, als het vrouwelijke er mocht zijn, dat mijn oma’s allebei zouden hebben gewild: erken emoties. Erken dat ze prachtig kunnen zijn, maar ook dat ze ondraaglijk kunnen zijn. Maar stop ze niet in de doofpot, want dan gaat het broeien en etteren totdat er iets ontploft of ernstig ziek wordt. Ook denk ik dat mijn oma’s zouden zeggen (als ze iets voor het zeggen hadden): ik houd van jullie – ook een emotie?
“Pain travels through families until someone is ready to feel it. By going through the agony of healing, you no longer pass the poison chalice onto the generations that follow.” – Stephi Wagner.
Emotie-dingetjes zijn abracadabra
Na de Tweede Wereldoorlog hebben we onze maatschappij zo gemaakt, dat emotie-dingetjes iets is voor abacadabra van psychologen en psychiaters. Voor de rest is het de bedoeling dat jij geld verdient – doe die zelfreflecties en zieleroerselen maar in de behandelkamer, of achter gesloten deuren. Willen we zo graag weglopen van onze emotionele pijn, dat we ze hebben weggezet in de behandelkamers van mensen die erin zijn gespecialiseerd? En vooral niet zelf er verantwoordelijkheid voor nemen? Maar we hebben allemaal emoties, pijn en lijden! Waarom zijn we niet zelf experts over ons innerlijk leven?
We hoeven niet bang te zijn om om te komen van de honger in Nederland. Daarom is het hoog tijd dat we ruimte maken voor andere copingstijlen. Want, laten we eerlijk zijn: onze opa’s en oma’s hebben fantastisch werk gedaan, Nederland is een welvarend land. Nu nog de emotionele en sociale rijkdom, en dat is aan onze generaties om daaraan te werken.
Willie (man) is de kleinzoon van een Islamitische oorlogsveteraan, en de achterkleinzoon van een dominee. Hij droomt van een wereld waarin men verantwoordelijkheid neemt over wat er in hunzelf omgaat – en bereid zijn dat aan te kijken en omarmen.
Meer lezen over Intergenerationeel- of famillie- trauma?
- Psychosegevoeligheid, familie en emotie
- De levende erfenis van trauma transformeren – Janina Fisher
- Hoe werkt een familieopstelling? Dit zijn de 5 stappen naar heling
Heb je een vraag?
Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.
Ontvang jij de PsychoseNet nieuwsbrief al?
Meld je aan en ontvang iedere week de nieuwe blogs en interessante items in je inbox.
Geef een reactie