Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hallo Jim,
Ik heb van mijn arts pregabaline voorgeschreven gekregen vanwege spanning/angst. Nu lees ik dat een bijwerking juist méér angst kan zijn.
Komt dit vaak voor en hoe snel merk je dit? Ik zit nu op 75 mg voor de nacht.
Wanneer mag je überhaupt effect merken van pregabaline?
Dank voor je antwoord.
Hey R., dank voor je vraag!
Fijn dat je het even checkt. Pregabaline werkt op de zogeheten calciumkanaaltjes in zenuwcellen, het dempt de overprikkeling die bij angst en spanning vaak als een soort motor onder de motorkap ligt. Het is dus geen benzo en ook geen antidepressivum, maar een demper van zenuwoverdracht via de alpha2-delta subeenheid.
Kun je in het begin juist méér angst voelen? Ja, dat kán. Meestal komt dat niet doordat het middel je angst rechtstreeks omhoogjaagt, maar omdat je lijf moet wennen: wat duizeligheid, wat wiebelige benen, een gevoel van loskoppeling of wazigheid. Als je brein dat labelt als ‘oei er is iets mis’, krijg je secundaire angst erbovenop. Noem het nocebo, het verwachtingsdeel dat meedoet. Gelukkig is dat vaak tijdelijk. Bij de meeste mensen trekken die startklachten in enkele dagen tot een week weer weg als je rustig doorstapt en goed slaapt, beetje beweegt en niet teveel koffie drinkt. Merk je echter dat je zenuwstelsel structureel onrustiger wordt, je hart tekeergaat, paniek toeneemt of je juist heel somber en geagiteerd wordt, dan is dat een reden om je arts te bellen en het plan te herijken.
Wanneer merk je effect? Pregabaline kan, in tegenstelling tot veel antidepressiva, soms al na de eerste doses wat demping geven op arousal en piekspanning, zeker rond slaap. Het vollere, stabielere effect op angst overdag bouwt zich doorgaans in één tot twee weken op als je op een vaste dosis zit. Je zit nu op 75 mg voor de nacht. Dat is een nette startdosis om te wennen en kan slapen rustiger maken, maar voor angst overdag is een verdeling over de dag vaak zinvoller, bijvoorbeeld twee of drie keer per dag. De werkzame bandbreedte bij angstgevoeligheid ligt vaak ergens tussen 150 en 450 mg per dag, soms hoger, maar de kunst is de minimale effectieve dosis te vinden. Liever laag beginnen en langzaam ophogen dan stoer hoog starten en jezelf omver blazen. Als 75 mg alleen ’s avonds vooral slaperig maakt maar overdag weinig doet, kun je met je arts bespreken om bijvoorbeeld tweemaal 75 mg te proberen, of 75 mg ’s avonds en 25 tot 50 mg overdag, afhankelijk van hoe gevoelig jij bent. Rustig aan, met stappen van 25 tot 75 mg per keer en dan weer een weekje laten landen.
Bijwerkingen om in de gaten te houden zijn de bekende slaperigheid, duizeligheid, wazig zien, beetje zompigheid in benen, soms gewichtstoename en vocht vasthouden. Combineer je het met alcohol of dempende middelen, dan word je dubbel sloom, dus even niet mixen is wijs. Heb je slaapapneu of snurk je veel, let op dat sedatie het wat kan verergeren. En ja, er is een kleine misbruikpotentie in de populatie, dus altijd verstandig om met respect te doseren en niet te hoppen in schema’s. Jij noemt jezelf niet verslavingsgevoelig, mooi, hou het vooral functioneel en planmatig.
Mocht je later willen stoppen of blijkt het toch niet jouw medicijn, doe dat dan niet abrupt. Ook pregabaline kan onttrekkingsklachten geven zoals meer onrust, slecht slapen, transpireren, trilligheid en soms juist een opleving van angst. Langzaam en liefst hyperbolisch afbouwen werkt het prettigst, met lange tussenpozen en steeds kleinere stapjes naarmate je lager komt.
Hope this helps, en kijk ook even verder bij de informatie hieronder.
Succes!
Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
