Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Op het internet heb ik informatie gelezen over de effecten van antipsychoticagebruik op de hersenen. Met name olanzapine wordt vaak genoemd. Het zou zorgen voor corticale verdunning en negatieve invloed op de cognitie en intelligentie.
Is dit juist?
Zou jij dit kunnen toelichten?
Alvast bedankt!
Hey P.,
Het zit zo:
1. Antipsychotica maken de hersenschors dunner op MRI-beeldvorming. Wat dit precies veroorzaakt weten we niet, maar onderzoek bij apen suggereert dat het onder andere gaat om verdunning van de rijkheid van connecties tussen hersencellen. Echter je kunt niet zomaar van aap naar mens, dus de verdunning kan ook te maken hebben met andere zaken, zoals vochtgehalte of vetgehalte van het brein. Het MRI-onderzoek is allemaal minder ‘hard’ dan men je wil doen geloven, zie bijvoorbeeld dit beruchte artikel over MRI-onderzoek waar 70 onderzoeksgroepen dezelfde MRI-data onderzochten maar tot verschillende conclusies kwamen: https://www.the-scientist.com/news-opinion/research-teams-reach-different-results-from-same-brain-scan-data-67545.
2. Het gaat dus niet om ‘hersenschade’ maar om hersenveranderingen op MRI-beeldvorming. Dit kan reversibel zijn. Weten we gewoon nog niet. Bij chronisch alcoholgebruik zie je bijvoorbeeld ook dergelijke hersenveranderingen, maar die herstellen als mensen stoppen met drinken.
3. Het is waarschijnlijk dat dit geldt voor alle antipsychotica en niet alleen olanzapine.
De conclusie denk ik is dit: als er een mogelijkheid is om te stoppen c.q. te minderen met de antipsychotica dan is het zeker de moeite waard om dat te onderzoeken met je voorschrijver. Er zijn mensen die zonder medicatie kunnen of met minder kunnen. Niet iedereen – maar wel meer dan we denken.
Alle medicijnen hebben bijwerkingen (ook op het brein) en al het medicijngebruik is dus een kwestie van voordelen opwegen tegen de nadelen, samen met je voorschrijver in een proces van ‘samen beslissen’.
Zie onze tips voor afbouw van medicatie en hoe je dat bespreekt met je arts.
Hope this helps,
Jim
