Antwoord
Hey A.,
De ervaring van ochtendangst is niet ongewoon, ook na een psychose en tijdens het afbouwen van medicatie zoals lorazepam. Angst is een lastig dier en heeft in het algemeen de neiging om zich heftig te manifesteren in de ochtend, letterlijk bij het openen van de ogen. Waarom dit is weten we niet. Hetzelfde zien we bij depressie: heftig in de ochtend en dan gedurende de dag zakt het af. Het lijkt alsof de persoon elke dag opnieuw de negatieve staat moet overwinnen. Laten we kijken naar mogelijke oorzaken en strategieën om hiermee om te gaan.
Zoals je zelf al aangeeft, kan een verhoogd cortisolniveau in de ochtend een rol spelen. Cortisol, ook bekend als het ‘stresshormoon’, varieert in niveaus gedurende de dag en piekt gewoonlijk in de ochtend, wat kan bijdragen aan verhoogde angstgevoelens.
Het afbouwen van lorazepam kan ook een factor zijn. Benzodiazepinen zoals lorazepam hebben een kalmerend effect, en het verlagen van de dosis kan leiden tot een toename van angst, vooral in stressvolle situaties of tijdens momenten van verandering, zoals wakker worden.
Ochtendangst kan ook worden versterkt door psychologische en existentiële factoren. De start van een nieuwe dag kan gevoelens van onzekerheid of overweldiging met zich meebrengen, vooral na een periode van psychische problemen. Existentiële problemen zoals: ‘wie ben ik?’, ‘wat wil ik?’, ‘waar gaat mijn leven naartoe?’, dienen zich bij het ontwaken elke dag opnieuw in alle heftigheid aan. Werken aan dit soort existentiële thema’s via ACT (Acceptance and Commitment Therapy) kan helpen.
Omdat je al in behandeling bent, zijn hier enkele aanvullende suggesties om met ochtendangst om te gaan:
Begin je dag met een rustige, gestructureerde routine. Dit kan meditatie, lichte rek- en strekoefeningen, of het luisteren naar kalmerende muziek omvatten.
Oefeningen in mindfulness en ademhaling kunnen helpen om je lichaam en geest te kalmeren. Technieken zoals diepe buikademhaling kunnen effectief zijn in het verminderen van angst.
Begin de dag met positieve affirmaties of dankbaarheidsoefeningen. Of zelfs sjamanistische bezweringen als dit iets is waar je mee werken kan. Dit kan helpen je mindset te veranderen en angst te verminderen.
Blootstelling aan natuurlijk licht en wat lichte lichamelijke activiteit, zoals een korte wandeling, kan helpen je humeur te verbeteren en angst te verminderen.
Beperk ’s ochtends cafeïne of andere stimulerende middelen, aangezien deze je angst kunnen verergeren.
Zorg voor een consistent slaapschema. Goede slaaphygiëne kan bijdragen aan een betere geestelijke gezondheid.
Schrijven of Journalling. Het opschrijven van je gedachten of zorgen wanneer je wakker wordt, kan helpen om ze te verwerken en te ordenen. Ook het bespreken ervan met een ander kan helpen!
Stel voor jezelf kleine, haalbare doelen voor de dag. Dit kan helpen om een gevoel van controle en prestatie te creëren.
Praat met vrienden of familieleden die je vertrouwt over je ochtendangst. Soms kan gewoon het delen van je zorgen al helpen om ze te verlichten.
Niet onbelangrijk: wees zacht en begripvol voor jezelf. Herken dat herstel tijd kost en dat het normaal is om goede en minder goede dagen te hebben. Vaak vergeten we dit in de maalstroom van het bestaan.
En….je bent niet alleen in deze strijd, en er zijn manieren om deze angst te beheersen en te verminderen.
Angst is iets waartoe je jezelf moet leren verhouden. Je bent niet je angst, je hebt het slechts – dus het kan er zijn terwijl je er meer afstand van neemt.
Voor meer info zie het minicollege ‘Wat is psychisch lijden en wat doe je eraan’.
Greetz Jim
Beantwoord door: Jim van Os op 25 december 2023
