Hoeveel bewijs is er voor de rol van dopamine bij het ontstaan van psychose?

Antwoord

Hey W., dank voor je vraag!

Over dopamine en psychose is veel gezegd en geschreven, maar als je het afpelt kom je op dit soort nuchtere kern: dopamine speelt vaak mee, zelden allesbepalend, en nooit in isolement van context, stress, trauma, verwachtingen en betekenisgeving. Het blijft dus een werkhypothese en geen natuurwet.

Hoeveel bewijs er nu is pro en contra? Pro gaat vooral over drie lijnen. Eén: alle klassieke antipsychotica werken primair via blokkade van D2 en hun effect hangt samen met D2-bezetting in een vrij smalle bandbreedte. Dat is consistent met dopamine als relevante schakel. Twee: beeldvorming laat bij een deel van de mensen met een acute psychose verhoogde dopaminesynthese en -afgifte zien, vooral in het associatieve striatum, en dat zie je ook verhoogd bij een subgroep met verhoogd risico. Drie: stressoren en middelen die dopamine aanjagen zoals amfetamine en vaak ook hooggedoseerde cannabis kunnen bij gevoelige mensen psychotische verschijnselen uitlokken. Dat is allemaal best stevig maar geen absoluut “bewijs”.

Contra of beter gezegd temperend is inmiddels óók duidelijk. Niet iedereen met psychose heeft dat dopaminesignaal, juist bij therapieresistentie vind je vaker een tamelijk normale presynaptische dopaminestaat en eerder afwijkingen in glutamaatnetwerken. De dopamine-afwijking is bovendien contextafhankelijk en dynamisch, geen stabiel defect. En zelfs waar dopamine piekt, verklaart dit maar een deel van het verhaal: het zegt weinig over de inhoud van de ervaring en nog minder over het waarom in iemands leven. Het ‘aberrant salience verhaal’ blijft intuïtief aantrekkelijk, maar is een model van informatieverwerking, geen mechanische breinwaarheid. Dus ja, dopamine is mogelijk een poortwachter voor ontregeling, maar niet de architect van de psychose.

Hope this helps, en kijk ook even verder op PsychoseNet waar je nog meer relevante informatie kunt vinden.

Greetz Jim