Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Er is initieel bewijs dat semaglutide leidt tot substantieel gewichtsverlies bij clozapinegebruikers (publicatie Lancet Psychiatry).
Welke vervolgstappen moeten worden gezet voordat semaglutide via de zorgverzekering in Nederland beschikbaar komt voor clozapinegebruikers?
Hey G., dank voor je vraag!
Ja, dat onderzoek in Lancet Psychiatry was best een gamechanger hè. Eindelijk een serieuze glimp van hoop voor mensen die worstelen met die ellendige gewichtstoename door clozapine. Want laten we eerlijk zijn: het is één van de grootste struikelblokken voor mensen die deze medicatie slikken. En het raakt álles — zelfbeeld, gezondheid, motivatie, levensverwachting, you name it.
Wat betreft de vervolgstappen: dat gaat in Nederland helaas niet van de ene op de andere dag. Semaglutide (denk aan Ozempic, Wegovy) is nu officieel alleen vergoed bij mensen met BMI >30 én comorbiditeit, en dan nog alleen na doorverwijzing via de tweede lijn (internist of endocrinoloog). Dus voor psychiatrische indicaties zoals medicatie-geïnduceerde gewichtstoename (door clozapine), is het nog geen erkende indicatie. Wat betekent: je arts kan het voorschrijven, maar je moet het dan wél zelf betalen (en dat is behoorlijk prijzig).
Wil je dat dat verandert, dan moet er in Nederland zogeheten indicatie-uitbreiding komen. En daarvoor moet er 1) voldoende wetenschappelijk bewijs zijn (check), 2) een positief advies van het Zorginstituut volgen, en 3) onderbouwde inzet vanuit behandelaren en veldpartijen komen. Dat betekent dus: psychiaters die dit durven voor te schrijven, ziekenhuizen die protocollen ontwikkelen, en zorgverzekeraars die inzien dat dit uiteindelijk mogelijk kosten bespaart (want minder metaboolsyndroom, minder zorgkosten, etc.).
Je kunt dus ook wat druk zetten. Denk aan contact zoeken met bijvoorbeeld de NVvP (Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie), of via cliëntenplatforms zoals MIND of de cliëntenraad van je eigen instelling. Het helpt als meer mensen dit agenderen. En sommige behandelaren zijn al bezig met pilots of case-series rondom dit thema — misschien zit er lokaal al iets in beweging.
Tot die tijd? Als jij en je behandelaar overtuigd zijn van de meerwaarde, kun je het eventueel off-label inzetten, met een goede motivatie en monitoring. Maar dus wel zelf betalen, tenzij je arts het in het kader van diabetes of obesitas (met BMI >30 én risico) kan onderbrengen.
Hope this helps — en als je je ervaringen hiermee wil delen (positief of negatief), overweeg dan een blog op PsychoseNet. En voor advies of uitwisseling kun je ook terecht op de chat.
Greetz Jim
