Wat helpt nou echt bij trauma en angst?

Antwoord

Beste A.,

Dank je wel voor je vraag. Je beschrijft iets wat heel vaak voorkomt: je hebt veel meegemaakt, je hebt flink geïnvesteerd in hulp, en toch voelt het alsof je zenuwstelsel steeds op scherp staat. Praten alleen was niet genoeg, antidepressiva dempten de boel maar losten niets wezenlijks op, en dan lees je overal dat je “in je lijf” moet zijn en met termen als somatic experiencing, TRE en hypnose aan de slag moet. Logische zoektocht. Alléén: er bestaat helaas geen magische sleutel of protocol dat trauma-angst netjes opruimt. Wat wél werkt is een soort drieluik dat we steeds terugzien: reguleren, benaderen en betekenis geven. Klinkt saai, is het soms ook, maar het is precies de route waar mensen veerkracht door krijgen.

Reguleren betekent dat je zenuwstelsel vaker en langer in een soort window of tolerance blijft. Dat gaat met kleine alledaagse dingen die stiekem heel biologisch zijn: ritme in slapen en eten, voldoende beweging, contact met mensen die je zenuwstelsel kalmeren in plaats van opzadelen met drama, adem- en lichaamswerk dat je systeem niet overprikkelt maar doseert. Denk aan zachte lichaamsgerichte therapie met veel aandacht voor interoceptie, gronden en oriënteren. Somatic experiencing is daar een voorbeeld van: langzaam pendelen tussen spanning en veiligheid, niet forceren, druppel voor druppel. TRE kan ook, maar doe het het liefst met iemand die kan bewaken dat je niet overspoeld raakt. Hypnose kan helpend zijn om je systeem nieuwe associaties te laten maken, maar de evidence is gemengd; de therapeutische relatie en zorgvuldige dosering zijn belangrijker dan de vlag op de therapie.

Benaderen is de moedige stap die veel mensen lange tijd uitstellen omdat het eng is. Uiteindelijk is angst namelijk een draak die je niet kunt verslaan door weg te lopen. Je moet hem langzaam in het gezicht leren kijken, op jouw tempo en in behapbare brokjes. Dat is exposure, maar dan met het lichaam erbij, en met mildheid. Dus niet hup, het diepe in, maar stapjes die nét spannend genoeg zijn om te leren en niet groot genoeg om te crashen. Het helpt om dit te doen met iemand die vertrouwd is met lichaamsgerichte psychotherapie, mindfulness, ACT en traumagerichte technieken, zodat je zowel bottom-up als top-down leert. Zo koppel je je angstnetwerk beetje bij beetje los van alarm en plak je er nieuwe veilige associaties aan vast. Het is keihard werken, maar het werkt wel.

Betekenis geven is misschien wel de belangrijkste laag. Je bent niet kapot, je bent gevoelig en je systeem is getraind op overleving. Als je dat gaat zien, verschuift het verhaal van ‘ik ben een probleem’ naar ‘ik leef met een gevoelige bedrading’. In plaats van vechten tegen je systeem ga je samenwerken met je systeem. Dat scheelt letterlijk stresshormonen. Het is de plek waar ervaringsdeskundigheid goud waard is: leren van mensen die dit pad gelopen hebben, herstelacademies, leergroepen, zorgvuldig experimenteren met leefstijl en zingeving. Psychisch lijden is uiteindelijk niet alleen symptoomreductie, maar een leer- en ontwikkelproces.

Dan medicatie. Antidepressiva kunnen spanning dempen; soms is dat nodig. Maar bij langer gebruik past het brein zich aan en dan kun je verschijnselen krijgen als oppositional tolerance, rebound en onttrekking, en later ook een veranderde respons als je stopt en weer iets opbouwt. Dat verklaart vreemde reacties en het gevoel dat het middel “niet meer zo goed werkt”. Mensen schrijven verbetering of verslechtering bovendien vaak toe aan medicatie, terwijl het placebo- en contexteffect onderschat wordt. Wees dus voorzichtig met het mentale model als het goed gaat komt het door pillen, als het slecht gaat moet de dosis omhoog. Medicatie kan tijdelijk steun zijn, maar herstel vraagt óók om opportunity: activatie, oefenen, betekenis, contact, ritme.

En nee, praten alleen is vaak niet genoeg. Maar praten in de zin van betekenis maken, jezelf leren coachen en je innerlijke alarm begrijpen, ín combinatie met lichaamswerk en geleidelijke benadering van wat je eng vindt, dat is precies de mix die het verschil maakt. Kies vooral een therapeut die goed voelt, trauma- en lichaamsgericht werkt, en snapt dat jij het tempo bepaalt. We hebben een sociale kaart waar je gericht kunt zoeken op profiel en regio. Kleine reality check: de ggz heeft wachtlijsten. Daarom loont het om breder te kijken: herstelacademies, wandelgroepen, ademcoaches die doseren i.p.v. pushen, vaktherapeuten, zingevingstrainers, e-communities. Ervaringsdeskundigen zijn vaak de game-changers omdat ze het pad kennen en je kunnen helpen met die lastige maar heilzame experimenten waar je eigenlijk geen zin in hebt.

Tot slot iets over doelstelling. Je vraagt wat helpt om van je angsten af te komen en je zenuwstelsel te helen. Ik zou het iets verschuiven: wat helpt om je anders te leren verhouden tot angst, zodat jij de baas wordt en je systeem meer zelfregulatie krijgt. Dat is minder spectaculair dan genezing, maar in de praktijk voelt het als vrijheid. Je wordt groter dan de angst. En ja, dat kan, ook als je veel hebt meegemaakt.

Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.

Greetz Jim

Meer informatie