Veel gezochte termen

Psychosenet blog

Auteur

Jim van Os

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Jim van Os werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Mentaal lijden is geen diagnose – het heeft een psychologie

Jim van Os: "Mentaal lijden is geen diagnose. We hebben behoefte aan een mentaal model van psychisch lijden voor de ervaringen van de ander."

Welkom terug op PsychoseNet! We gaan in deze blog dieper in op de psychologie van psychisch lijden. Wist je dat mentaal lijden geen diagnose is?

In onze vorige blog, ‘De Mentale Dimensie als Kompas voor een Veilige Toekomst‘, verkenden we de nuances van geestelijke gezondheidszorg en het belang van zelfregulatie binnen ons mentale leven. We zagen hoe onze emoties functioneren als richtingaanwijzers, voortdurend dansend in een spel van voorspelling en reactie.

De psychologie van psychisch lijden

In de GGZ denken we over psychisch lijden als iets dat we kunnen begrijpen als we er een diagnose bij kunnen stellen. Het probleem echter is dat we daarmee nog niets over de aard en de dynamiek van het lijden zelf kunnen begrijpen. Integendeel – het lijden verplaatsen naar een taal van symptomen en diagnosen brengt ons daar verder van af.

Diagnosen bieden geen inzicht

We hebben daarom behoefte aan een mentaal model van psychisch lijden zodat we kunnen aansluiten bij de ervaringen van de persoon in kwestie.

Psychisch lijden is niet slechts een hinderlijk bijverschijnsel; het wil ons iets vertellen, ons aanzetten tot verandering. Toch kan het lijden verstikkend aanvoelen. Ons gevangen houden in een staat waarin we onze basislijn van emotioneel evenwicht niet meer kunnen bereiken. Dit lijden manifesteert zich in verschillende vormen, van angststoornissen tot verslavingen. Het kan ons gevoel van bestaan en verbinding met de toekomst ondermijnen.

Een sleutelaspect van psychisch lijden is zijn dwingende aard

Het eist onze aandacht op. Of het nu gaat om het herbeleven van trauma, het gehoorzamen aan stemmen, of het worstelen met verslaving. Deze dwang kan zo overweldigend zijn dat het voelt alsof iets buiten onszelf de controle heeft overgenomen.

Maar psychisch lijden is meer dan een dwangmatige ervaring

Het is ook een reflectie van onze relatie met onze mentale ervaringen en met de mensen om ons heen. Verstoorde relaties in het verleden kunnen zich spiegelen in hoe we ons mentale lijden ervaren. Het begrijpen van deze relatie is cruciaal voor het herstelproces.

Externalisering van ons lijden

Een ander belangrijk thema is de neiging tot externalisering van ons lijden. Dit betekent dat we psychisch lijden gaan zien als iets ‘buitens ons’, iets waarmee we een dialoog aangaan alsof het een externe entiteit is. Deze externalisering kan intensiveren tot het punt van psychose, waarbij de ervaringen volledig extern en buiten onze controle lijken.

Het lijden brengt vaak eenzaamheid met zich mee, omdat het onzichtbaar en moeilijk uit te leggen is aan anderen. Deze eenzaamheid benadrukt het belang van empathie en verbinding in de behandeling. Ervaringsdeskundigheid kan hierbij een cruciale rol spelen.

Het vinden van een nieuw perspectief is essentieel in het herstelproces

Tenslotte is er de beweging op de as van verdragen en verzet. Deze dynamiek is fundamenteel in hoe we ons lijden ervaren en benaderen. Het vinden van een nieuw perspectief, waarbij we onze relatie met het lijden heroverwegen, is essentieel in het herstelproces.

Deze inzichten bieden ons een rijkere kijk op psychisch lijden

Ze helpen ons te begrijpen dat het meer is dan symptomen en diagnosen; het is een complexe interactie van ervaringen, relaties en zelfperceptie. Door deze aspecten te integreren in onze benadering van mentale gezondheid, kunnen we beter navigeren op de rivier van het leven, op zoek naar welzijn en herstel.

Heb jij inzicht in het dynamisch model van lijden?

Ter afsluiting is het cruciaal om te benadrukken hoe belangrijk het is om de psychologie van mentaal lijden te begrijpen. Dit kan binnen een dynamisch model. Dit model biedt ons niet alleen inzicht in de complexiteit van ons psychisch welzijn, maar geeft ons ook concrete handvatten om ons op een constructieve manier tot ons lijden te verhouden.

Door dit begrip kunnen we strategieën ontwikkelen om onszelf te ondersteunen. Om onze veerkracht te vergroten en hopelijk een weg te vinden naar herstel en groei. Het begrijpen van de dynamiek van ons mentale leven is een essentiële stap in het bevorderen van een gezonde geest. Waardoor we uitgerust zijn om de uitdagingen van het leven aan te gaan met hoop en optimisme.

Blijf ons volgen voor meer inzichten en verdieping in de wereld van mentale gezondheid. Samen kunnen we de weg vinden naar een gezonder en meer gebalanceerd leven.

Meer lezen over mentaal lijden?

Heb je een vraag?

Onze experts beantwoorden jouw vraag in het online Spreekuur van PsychoseNet. Gratis en anoniem.

Ontvang jij de PsychoseNet nieuwsbrief al?

Meld je aan en ontvang iedere week de nieuwe blogs en interessante items in je inbox.

Reacties

3 reacties op “Mentaal lijden is geen diagnose – het heeft een psychologie”

  1. Jos Raaphorst

    Beste Jim van Os,

    Wat maakt u de blog over mentaal lijden voor mij als ervaringsdeskundige ingewikkeld.
    Psychisch lijden heeft volgens mijn ervaring met stress, angst en frustratie temaken veroorzaakt door sociale en psychische factoren.
    Hierbij speelt emotionele verwaarlozing ook een belangrijke rol.
    Uit eigen ervaring weet ik dat voor psychisch lijden vaak een bepaalde (herstel)tijd staat.

    Bedankt voor de blog

  2. Renée van der Veen-Jansen

    Heel interessante blog en voor mij helder. Ik sta te springen om de strategieën op weg naar een gezondere geest. Maar die zijn voor mij persoonlijk nog niet duidelijk. Het plaatje ( ChatGPT?) vind ik ditmaal prachtig: ‘om de uitdagingen van het leven aan te gaan met optimisme en liefde.’

  3. Duidelijke verheldering Jim.
    Ik heb er gedurende mijn nu al langer dan 20 jaar ontwikkelende proces, grote moeite en weerstand bij ervaren dat er geen meetbare of objectief vast te stellen conclusies verbonden kunnen worden aan mijn ervaringen. Maar als ik het zo uitelkaar trek in plaats van vast te blijven hameren op het gebrek aan diagnostische bewijzen klinkt dat tevens ook wel redelijk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *