Antwoord
Hey A., dank voor je vraag!
Wat je beschrijft — dat je eerst iets voelt gebeuren na start van medicatie, en dat het dan ineens als een pudding in elkaar zakt — ja, dat hoor ik vaker. En nee, het is geen fantasie of aanstellerij. Dat je psychiater niet goed weet hoe dat komt, snap ik ook wel, want dit valt buiten de standaardprotocollen. Maar het is geen mysterie, hoor. Het heeft gewoon te maken met hoe complex jouw brein reageert op ingrijpen van buitenaf.
Even een klein zijpaadje: psychofarmaca (zoals Fluanxol en lurasidon) werken op neurotransmittersystemen. Maar die systemen zijn geen schakelaars. Ze zijn dynamisch, plastic, contextgevoelig. Dus als je ineens iets blokkeert of stimuleert (dopamine, serotonine), dan kan het brein in het begin even zeggen: “hee, dit is anders — hallo effect!” Maar vervolgens begint de boel zichzelf bij te sturen: receptoren passen zich aan, signaalroutes veranderen. En dat kan betekenen dat het effect na een paar dagen gewoon afvlakt. Tolerantie-opbouw, heet dat.
En dan denk je: verhogen dan maar? Maar vaak werkt dat juist niet — want het is niet dat je “tekort” hebt, maar dat je systeem zich opnieuw instelt. Meer van hetzelfde duwt het brein vaak nog verder uit balans.
Sommige mensen hebben een brein dat supergevoelig is voor deze dynamiek. Dat lijkt bij jou zo te zijn. Dan krijg je rare dingen als: beetje effect → snel inzakken → verhogen helpt niet → bijwerkingen nemen toe → frustratie alom. Je bent dus niet “atypisch”, maar eerder iemand met een zeer responsief zenuwstelsel.
Wat dan wel? Tja, dit is geen receptenkast. Maar wat je kunt overwegen met je behandelaar is om veel meer te denken in minimaal werkzame dosis, in langzame aanpassing, in hyperpersoonlijke afstemming. Soms werkt een minidosis beter dan de standaard startdosering. En soms moet je een middel echt héél traag en geleidelijk opbouwen — ik bedoel: soms over weken of zelfs maanden — zodat het systeem kan volgen.
En check ook even de 33 tips hoe je überhaupt met dit soort medicatie kunt spelen zonder dat je jezelf onderuit schoffelt.
Je zou met je psychiater ook kunnen kijken naar farmacodynamische verschillen tussen middelen. Bijvoorbeeld: Fluanxol en lurasidon hebben beide invloed op dopamine, maar ze werken net anders in termen van receptoraffiniteit. En als die fijne balans bij jou nét op het randje zit, dan doet die nuance ertoe. Zie ook de antipsychotica-keuzetool voor wat vergelijkingsmateriaal.
En, als het echt een patroon is bij meerdere middelen, dan zou ik ook eens breder durven denken. Misschien zit jouw lijden niet zozeer in een medicatie-tekort, maar in een verstoorde relatie tot jezelf, je lijf, je levensgeschiedenis. Misschien vraagt jouw systeem meer om regulatie via lichaamsgerichte therapie, ademwerk, polyvagaal gerichte benaderingen dan via serotonine of dopamine. Just saying.
Soms is het antwoord niet méér medicatie, maar meer ruimte. Meer zelfkennis. Meer co-creatie in je behandeling. En misschien een ervaringsdeskundige die naast je gaat staan.
Hope this helps, en je bent altijd welkom op de chat of deel je verhaal in de vorm van een blog.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
Beantwoord door: Jim van Os op 24 mei 2025
