Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
In mijn adolescentie ben ik voor het eerst in contact gekomen met de psychiatrie. Ik heb veel meegemaakt vroeger; emotionele verwaarlozing, pesten en mishandeling et cetera.
Ik heb het gevoel dat ik makkelijk blokkeer. Ik slaap slecht en vind mijn weg niet in het leven. Misschien komt dat ook omdat ik autisme heb.
Mijn vraag gaat over EMDR. Moet je na 6 of 9 sessies al resultaat hebben of kun je daar moeilijk een getal op plakken?
Met vriendelijke groet.
Hey E., dank voor je vraag!
En dank ook voor je openheid. Je verhaal raakt. Want je schetst precies waar het vaak misgaat in de ggz: we plakken een diagnose (of drie) op iemand die in z’n jeugd gewoon keihard gekwetst is, en dan gaan we doen alsof dát de kern is — het label, de stoornis — terwijl het echte verhaal vaak veel dieper zit. Verwaarlozing, geweld, afwijzing, eenzaamheid. Dingen die in je lijf zijn gaan wonen. Dingen waar je nooit echt de ruimte voor kreeg.
En dan zit je daar, decennia later, met slapeloosheid, blokkades, een warboel van diagnoses en een hoofd dat maar blijft malen: waar is het misgegaan?
Nou, niet bij jou. Maar wel bij de omstandigheden waarin je moest opgroeien.
Je vraagt naar EMDR. En ik snap waarom: ergens hoop je dat als je maar op het juiste plekje in je brein tikt, de knoop misschien een beetje loslaat. En dat is niet gek. EMDR kan zeker helpen bij mensen met trauma, vooral als het gaat om duidelijk afgebakende herinneringen. Maar het is géén quick fix. En al helemaal niet als je, zoals jij, met complexe ervaringen zit die over langere tijd zijn opgebouwd — en waarbij ook hechting, identiteit en zelfbeeld zijn beschadigd.
Dus om jouw vraag direct te beantwoorden: nee, je hoeft na 6 of 9 sessies nog geen resultaat te zien. Sommige mensen hebben na drie keer al verlichting. Bij anderen duurt het maanden — en soms werkt het gewoon niet, of pas later, of alleen in combinatie met andere therapievormen. Dus nee, er is geen magisch getal. En zeker bij mensen met autisme of dissociatiegevoeligheid is het belangrijk om héél voorzichtig en afgestemd te werken. Niet pushen. Eerst veiligheid en stabiliteit, dan pas verwerking. Stap voor stap.
En nog iets. Jij noemt het zelf al: autisme. Ik zeg altijd: pas op met dat label. Het kan helpend zijn als het iets uitlegt over je anders-zijn. Maar het wordt ook vaak gebruikt als dekmantel voor een dieper trauma, of als verklaring voor alles wat er niet lukt in je leven. Terwijl ik vaak denk: mensen met zogenaamde autisme hebben vaak gewoon een brein dat overbelast is geraakt, jarenlang, door stress, prikkelgevoeligheid, afwijzing en het gevoel dat je er niet bij hoorde. En dat laat sporen na.
Wat jij nodig hebt — vermoed ik — is iemand die niet alleen met je brein werkt, maar met je hele systeem. Iemand die kijkt naar de spanning in je lijf, naar je slaap, naar je ademhaling, naar hoe je je lichaam kunt voelen zonder meteen overspoeld te raken. Denk aan somatic experiencing of traumasensitieve mindfulness. En idealiter ook een ervaringsdeskundige die zegt: ik ken dat, ik weet hoe het voelt om vast te lopen, maar er is leven na de ggz.
Dus… blijf zoeken, maar niet naar de juiste therapie of de beste diagnose. Zoek naar mensen die met jou durven kijken. Mensen die zeggen: je bent geen probleem, je bent een mens met een geschiedenis. En die geschiedenis verdient erkenning. Geen DSM-code.
Hope this helps,
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
