Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Geachte heer Van Os,
Na lang contact van 30 jaar met de SGGZ zal ik over enige maanden terugverwezen worden naar de huisarts. Mijn huisarts heeft mij verteld dat ze de overname niet ziet zitten omdat ze me nog te kwetsbaar vindt. Voor mij voelt het dubbel: aan de ene kant wil ik graag uit de ggz maar ik ben ook helaas afhankelijk (gemaakt) van diezelfde ggz.
Heeft u advies voor mij?
Dank u wel.
Hey A.,
Dank voor je bericht!
Een probleem van lang in de ggz zijn is dat er afhankelijkheid kan ontstaan in een medisch model.
Dit is waarom mensen zo snel mogelijk ook in contact moeten worden gebracht met een zelfregiecentrum c.q. herstelacademie, voor het volgen van een WRAP-groep en andere groepen gericht op je leven kanaliseren ondanks kwetsbaarheid. Ik leid af uit je verhaal dat dit niet is gebeurd.
Mijn suggestie zou dan ook zijn om een WRAP-groep te gaan doen bij een zelfregiecentrum c.q. herstelacademie in de buurt. WRAP staat voor Wellness Recovery Action Plan. Het is een zelfmanagement- en herstelprogramma voor mensen met psychische klachten of mensen die om andere redenen een steuntje in de rug kunnen gebruiken – zoals jij in de situatie van ‘vertrek’ uit de ggz.
De WRAP is ontwikkeld door Mary Ellen Copeland, een Amerikaanse die zelf ervaring heeft met psychische klachten. Ze heeft het programma samen met andere ervaringsdeskundigen ontworpen. Het uitgangspunt van WRAP is dat de persoon zelf de expert is van zijn of haar eigen welbevinden.
Een WRAP bestaat uit een aantal onderdelen:
Dagelijks onderhoudsplan: hierin beschrijf je wat je nodig hebt om je goed te voelen en wat je dagelijks doet om dat te bereiken.
Triggers en actieplannen: triggers zijn externe gebeurtenissen of omstandigheden die je, als je er niets aan doet, je slechter kunnen laten voelen. Je beschrijft je persoonlijke triggers en wat je kunt doen om te voorkomen dat je je hierdoor slechter gaat voelen.
Vroege waarschuwingstekens en actieplannen: deze tekens geven aan dat je, ondanks je acties, je slechter gaat voelen.
Signalen van ontregeling en actieplannen: als deze signalen optreden, moet je ingrijpen om een crisis te voorkomen.
Crisisplan: hierin beschrijf je wat anderen moeten doen als je zelf niet meer in staat bent om verantwoorde beslissingen te nemen over je welzijn.
Post-crisisplan: dit helpt je om na een crisis weer de draad op te pakken.
Een WRAP-groep bij een zelfregiecentrum of herstelacademie is typisch een groep waarbij mensen onder begeleiding van een facilitator samen hun eigen WRAP opstellen. Dit gebeurt vaak in groepsverband omdat de ervaring leert dat mensen veel van elkaar kunnen leren. Echter, de nadruk ligt altijd op het persoonlijke: wat werkt voor jou!
Het volgen van een WRAP-cursus kan je dus helpen om beter om te gaan met je klachten en om crises te voorkomen. Het geeft inzicht, handvatten en een gevoel van regie over het eigen leven. Highly recommended!
Verder is het denk ik nodig, om het vertrek uit de ggz mogelijk te maken, dat je een groep om je heen moet hebben die je hierin meeneemt en erdoorheen sleept. Alleen alles doen is teveel.
Hard werken en vastberadenheid in een WRAP-groep zijn essentieel, maar de steun van anderen kan en moet ook een cruciale rol spelen in het herstelproces. Een van de methoden die nuttig kan zijn in jouw situatie, is het concept van een ‘resourcegroep‘ (RG). Laat me je de principes van een RG uitleggen, voor zover nog niet bekend:
Een RG bestaat uit een combinatie van professionals (zoals een huisarts of een POH) en niet-professionals (zoals familieleden, vrienden of andere belangrijke personen in het leven van jou).
De nadruk ligt op samenwerking. In plaats van dat professionals de beslissingen nemen, werkt iedereen samen als gelijkwaardige partners. Jouw stem en perspectief staan centraal.
De RG komt regelmatig bijeen om samen te beslissen over behandelingsplannen, interventies en andere relevante zaken. Dit zorgt ervoor dat het plan echt op maat gemaakt is en rekening houdt met jouw unieke behoeften en wensen.
Een belangrijk aspect van de RG is vooruitplannen. Dit betekent dat je samen plannen maakt voor hoe te handelen in geval van een crisis, zodat je voorbereid bent en weet welke stappen je moet nemen.
Een RG biedt niet alleen professionele ondersteuning, maar ook emotionele steun. Het hebben van een groep mensen die je begrijpt, naar je luistert en er voor je is, kan een enorm verschil maken.
Het doel van een RG is om jou in staat te stellen de leiding te nemen over je eigen herstel, terwijl je de nodige ondersteuning en middelen krijgt.
Ik denk dat een RG, naast de WRAP, een geweldige aanvulling zou kunnen zijn op jouw herstelproces en je zelfstandigheid zonder ggz! Het biedt een gestructureerde, ondersteunende omgeving waarin je kunt werken aan je doelen, terwijl je tegelijkertijd wordt omringd door mensen die er echt om geven en die je willen helpen slagen.
Zou dit iets kunnen zijn?
Hope this helps!
Groet,
Jim
