Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Is quetiapine óf mirtazapine beter voor de onrust in de nacht?

Vraag

Beste Jim,

Ik slik al geruime tijd methylfenidaat 18 mg en bupropion 300 mg. Ik ben bezig met traumatherapie en heb daarbij een redelijk slecht vangnet. Dus dit maakt het allemaal wel lastig.

Nu heb ik gevraagd of ik eventueel kan beginnen met quetiapine of mirtazapine voor de onrust (herbelevingen) ‘s nachts. Mijn psychiater gaf aan mirtazapine beter te vinden voor nu.

Denk je dat quetiapine hier ook goed zou kunnen zijn of zou je óók mirtazapine aanraden?

Dank je wel!

Antwoord

Hey E., dank voor je vraag!

Kijk, dit is zo’n typische situatie waar geen zwart-witantwoord op past. Beide middelen — mirtazapine en quetiapine — kunnen wat doen aan nachtelijke onrust. Maar ze zijn niet hetzelfde beestje, zeg maar.

Mirtazapine is een antidepressivum met een beetje een antihistamine-achtig effect, wat vaak sufheid geeft, vooral bij lage dosering (7.5 tot 15 mg). Dus als slapen lastig is en je zit veel in de herbelevingen of paniek ’s nachts, dan kan dat dempende effect best welkom zijn. Het is niet verslavend, werkt redelijk snel, en het geeft je ook nog wat trek in eten — wat bij sommige mensen juist een voordeel is als ze in therapie veel energie verliezen. Bij anderen: minder handig, want gewichtstoename ligt op de loer. Maar goed, je hoeft het niet meteen levenslang te slikken hè.

Quetiapine (de lage dosis-versie, dus 25 of 50 mg) wordt ook veel gebruikt bij slaapproblemen, maar is eigenlijk een antipsychoticum. En hoewel het in de praktijk vaak ‘off-label’ voor slapen wordt voorgeschreven, heeft het op papier zwaardere bijwerkingenprofielen — denk aan bloedsuiker, hartslag, metabole rommel, en ja… het is gewoon een zwaarder middel. Het is niet per se gevaarlijk hoor, zeker niet in lage dosering, maar ik snap wel dat je psychiater liever mirtazapine probeert. Eerst maar even kijken of dat voldoende rust geeft.

Wat ik zelf vaak zie: mensen slapen inderdaad beter van mirtazapine, zeker in die eerste weken waarin het lijf het zwaar heeft van traumaverwerking. En soms is dat al genoeg om overdag net wat meer veerkracht te hebben.

Als je nou merkt dat je er suffig van blijft, of dat het niks doet, dan kun je alsnog met je psychiater kijken of een switch zinvol is. En misschien ook breder kijken: wat helpt nog meer bij die nachtonrust? Denk aan lichaamswerk, ‘gronding’, ademen, warme voeten, veilige muziek… Kleine dingen, groot effect soms.

Je bent bezig met zwaar werk en dan is het logisch dat je systeem ‘s nachts gaat spoken. En respect dat je het tóch aangaat!

Hope this helps en als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook terecht op onze chat.

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 31 mei 2025

Gerelateerd

Meer over

Medicatie
Mirtazapine
Quetiapine
Trauma

Lees ook