Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Kunnen dingen als rTMS en ECT ook werken bij depressie voortkomend uit trauma?

Vraag

Hallo Jim,

Sinds ongeveer 10 jaar ben ik bekend met depressies. Recidiverende depressies noemen ze het. Door de jaren heen is het door verschillende therapieën steeds duidelijker geworden dat er persoonlijkheidsproblematiek en trauma onder zit. Daar heb ik ook veel aan gewerkt, maar helaas bijven de depressieve klachten aanwezig.

Nu komt er steeds meer op de markt, vooral ook dingen die medisch-biologisch werken zoals rTMS, ECT, ketamine et cetera.

Kunnen zulke middelen ook effect hebben op een depressie die voortkomt uit ACE? Ik ga ze nu steeds uit de weg namelijk.

Met vriendelijke groet.

Antwoord

Beste G.,

Dank je wel voor je vraag. Je raakt hier eigenlijk aan iets heel fundamenteels in de psychiatrie: hoe ga je om met depressie die niet zomaar een op zichzelf staand ‘chemisch onevenwichtje’ is, maar verweven zit met je hele levensgeschiedenis? En dan bedoel ik niet alleen een beetje ‘stress vroeger’, maar diepe, vaak vroeg ontstane kwetsuren — wat we dan met een net woord ACE noemen (adverse childhood experiences), of gewoon: shit die je op jonge leeftijd niet had moeten meemaken.

En ja, daar kun je op verschillende manieren last van houden. De ene keer zit het in somberheid, de andere keer in een verpletterend gevoel van waardeloosheid, of een lijf dat op slot slaat. Jij noemt het recidiverend, maar misschien is het net zo goed iets dat als een onderstroom altijd bij je is — en af en toe boven water klotst als het leven zwaar wordt.

Dus… de vraag: kunnen rTMS, ketamine of ECT dan helpen?

Het korte antwoord is: soms. Het langere antwoord is: het hangt er maar van af wat je zoekt, waar je zit in je herstel, en hoe die depressie zich bij jou manifesteert. Die middelen – laten we ze even biologische interventietools noemen – kunnen een soort reset geven van het brein. Denk aan ketamine die via glutamaatsystemen snel wat verlichting kan geven. Of rTMS die bepaalde netwerken probeert te ‘ontwaken’. Of ECT, dat bij sommige mensen een soort grote schok-opruiming doet van vastgelopen stemmingscircuits.

Maar…  als je depressie diep geworteld is in oude trauma’s, afweermechanismen, bindingsangst, innerlijke kritische stemmen, dan is het meestal niet genoeg om alleen aan de knoppen te draaien van de neurobiologie. Dan krijg je misschien even verlichting — en dat kan héél welkom zijn, begrijp me niet verkeerd — maar de oude patronen liggen daarna gewoon weer op de loer. En als je dan denkt: hé, de depressie is terug, dan voel je je nóg machtelozer. Terwijl het misschien niet echt ‘terug’ is, maar gewoon nooit écht is gezien in z’n diepere gedaante.

Wat mij betreft is het dus geen kwestie van of-of, maar van en-en, mits goed afgestemd. Als je op een punt bent dat je zó uitgeput bent, zó vastzit dat praten, reflecteren, lichaamswerk, alles… niet meer binnenkomt, dan kan een korte, biologische interventie net het verschil maken. Maar dan wel als springplank, niet als eindpunt.

Dus: voel je niet schuldig dat je het overweegt, maar laat het geen vlucht worden uit wat je eigenlijk allang weet. Namelijk dat jouw depressie een taal spreekt. Een taal van gemis, van overleven, van aanpassen en jezelf kwijtraken. En dat die taal uiteindelijk gehoord wil worden — niet alleen met pillen, maar met aanwezigheid, met aandacht, met moed. En ja, soms ook met een beetje kunstmatige zonneschijn in je brein, als dat nodig is om weer in beweging te komen.

Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook terecht op onze chat.

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 26 mei 2025

Gerelateerd

Meer over

Behandeling
Depressie
ECT
ketamine
rTMS
Trauma

Lees ook