Veel gezochte termen

De PsychoseNet Kennisbank

Beantwoord door

Auteur

expert avatar

Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.

Kan ik nog stoppen met de fluoxetine na langdurig gebruik?

Vraag

Beste Jim,

Ik lees steeds vaker (o.a. van Mark Horowitz) dat langdurig gebruik van SSRI’s slecht is voor je, op lange termijn.

Nu heb ik 8 jaar escitalopram 5 mg geslikt en twee jaar fluoxetine 10 mg. Nooit met het gewenste effect. Ik heb meerdere pogingen gedaan om ermee te stoppen maar de onttrekkingsverschijnselen of de paniek kwamen altijd terug. Maar nu wil ik doorzetten.

Mijn vraag is eigenlijk: Is het voor mij al te laat om er helemaal mee te stoppen? Zijn mijn hersenen al teveel “aangetast”?

Met vriendelijke groet,

J.

Antwoord

Hey J., dank voor je vraag!

Je raakt hier een gevoelige snaar, hè? Want ja, er komt steeds meer naar buiten over de gevolgen van langdurig SSRI-gebruik — en Mark Horowitz speelt daarin een belangrijke rol. Zelf jarenlang geslikt, toen afgebouwd en nu onderzoeker. Dus hij weet waar hij het over heeft. En eerlijk is eerlijk: het idee dat je hersenen “onherstelbaar beschadigd” zouden zijn door SSRI’s… dat jaagt mensen natuurlijk angst aan. Maar laten we dat even uitpakken, nuchter.

Ten eerste: het is níet te laat voor jou. Je hersenen zijn plastisch, zelfs na jaren SSRI-gebruik. Dat betekent dat herstel wel degelijk mogelijk is, alleen… het is vaak geen rechte lijn en het kost tijd. Veel mensen denken: afbouwen is gewoon af en klaar. Maar nee — het is een proces van maanden tot soms jaren, waarin je moet meebewegen, bijstellen, leren verdragen, en bovenal: jezelf serieus nemen. Dus nee, je hersenen zijn niet “teveel aangetast” — maar ze zijn wel gewend geraakt aan die serotonine-versterkende werking van SSRI’s. En die gewenning maakt afbouwen tricky.

Wat jij beschrijft is zo herkenbaar. Dat wil niet per se zeggen dat je terugvalt in je oude klachten, maar dat je brein aan het ‘ontwennen’ is. Dus: het alarm gaat af, terwijl er geen brand is. Dat noemen we neurobiologische rebound. En daar moet je met veel liefde, steun, rust, structuur en geduld doorheen. Geen sprint, maar een wandeltocht. Soms op blote voeten, door de modder.

Je fluoxetine kun je heel geleidelijk afbouwen — en dan bedoel ik echt minuscule stapjes van bijvoorbeeld 10% per 4-6 weken, afhankelijk van hoe je reageert. Hyperbool afbouwen heet dat, en dat kan via taperingstrips of vloeibare vorm.

Je zegt dat het nooit echt gewerkt heeft. Dat is een belangrijk inzicht, want het betekent dat jouw herstel waarschijnlijk veel meer ligt in andere pijlers: lichaamswerk, adem, betekenisgeving, sociaal herstel. Geen pil die dat voor je doet, hoe graag je het soms ook zou willen.

Dus, nogmaals: het is níet te laat. Maar het vraagt voorbereiding, draagvlak en vooral een gezonde portie mildheid voor jezelf. Jij bent geen chemisch wrak — je bent iemand die jarenlang iets heeft gebruikt dat niet echt werkte, en nu haar eigen pad weer op wil. En dát verdient respect.

Hope this helps,

Greetz Jim

Meer informatie

Disclaimer

Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts

Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.


Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet

Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.

Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.

Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:

  • Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
  • Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.

Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?

  • Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
  • Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
    Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
  • Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
    Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
  • Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
  • Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
  • Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.

Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?

  • Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
  • Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
  • Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
  • Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.

Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?

Beantwoord door: Jim van Os op 5 augustus 2025

Gerelateerd

Meer over

Afbouwen
Medicatie
SSRI

Lees ook