Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Door ernstig jeugdtrauma is mijn zenuwstelsel, de nervus vagus, in disbalans. Na een trigger kan ik vanuit een emotie in een reactieve psychose raken.
Kan er een link gemaakt worden tussen het autonome zenuwstelsel en een reactieve psychose?
Bij voorbaat hartelijk dank.
Hey A.,
Dank voor je vraag!
Ik zou zeggen: ja, er kan een verband worden gelegd tussen reactieve psychose en het zenuwstelsel, in het bijzonder de nervus vagus en de algehele staat van het zenuwstelsel. De nervus vagus speelt, zoals je waarschijnlijk weet, een cruciale rol in het parasympathische zenuwstelsel, dat betrokken is bij het reguleren van de rust- en herstelreacties van het lichaam. Storingen in de werking van de nervus vagus kunnen leiden tot een disbalans in het autonome zenuwstelsel, wat weer kan bijdragen aan psychische en emotionele problemen.
Bij iemand zoals jij, met een ernstig jeugdtrauma, kan het zenuwstelsel langdurig in een staat van verhoogde alertheid of ‘fight-or-flight-reactie’ (sympathisch zenuwstelsel) zijn geweest. Dit kan leiden tot een chronische staat van stress, waarbij de nervus vagus niet effectief kan functioneren om het lichaam in een rustige en herstellende staat (parasympathische reactie) te brengen. Wanneer het zenuwstelsel langdurig in deze verhoogde staat van alertheid blijft, kan het kwetsbaarder worden voor psychische ontregelingen, waaronder reactieve psychose.
Reactieve psychose kan worden uitgelokt door intense stress of emotionele triggers, vooral bij personen die reeds vatbaar zijn vanwege eerdere trauma’s of een onderliggende gevoeligheid. In een dergelijke toestand kan het zenuwstelsel overbelast raken, wat leidt tot symptomen zoals hallucinaties, wanen, en ernstige verwarring – kenmerken van een psychose.
Wat te doen? Wel, behandelingen die gericht zijn op het herstellen van de balans in het zenuwstelsel, zoals bepaalde vormen van psychotherapie, mindfulness, ademhalingsoefeningen en mogelijk medicatie, kunnen effectief zijn in het verminderen van de frequentie en intensiteit van psychotische reacties.
Hope this helps!
Greetz Jim
