Polyvagaal theorie is een theorie gebaseerd op het autonome zenuwstelsel die op directe wijze kan worden geïntegreerd in verschillende vormen therapie. Het is een complexe theorie die niet in één keer uit te leggen valt. Het doel is om cliënten reacties opnieuw vorm te leren geven, het bouwt het vermogen om emoties te reguleren, en het creëert automatische reacties van veiligheid en verbinden.
Achtergrond van de Polyvagaal theorie
De Polyvagaal theorie is ontwikkeld in 1994 door Dr. Stephen Porges. Het heeft een basis in de drie reacties:
- Vechten
- Vluchten
- Bevriezen
Het uitgangspunt is de werking van het autonome zenuwstelsel. De termen vechten en vluchten worden vaker gebruikt als we het hebben over het zenuwstelsel. Bij de polyvagaal theorie worden deze mechanismen verder uitgediept en aangescherpt. Het leren herkennen van de staat waarin je verkeert, kan helpen om in een andere staat te komen. Bijvoorbeeld kun je leren om in een in staat van veiligheid of tevredenheid te komen in plaats van angst of vluchten.
Neuroceptie
Neuroceptie is term dat wordt gebruikt in de Polyvagaal theorie. Het is een onbewust proces in ons brein dat continu de omgeving, ons lichaam en de relationele signalen ‘scant’ op gevaar. Eerder opgeslagen ervaringen vormen de basis voor deze automatische inschatting. Een bepaalde houding of gezichtsuitdrukking van iemand kan bijvoorbeeld al een automatische reactie veroorzaken: schrikken, afstand nemen, wegvluchten.
Als deze reactie gebeurt in een veilige omgeving, is er waarschijnlijk iets meer aan de hand. De automatische reactie van het lichaam is als het ware blijven “hangen”. Er is waarschijnlijk sprake van trauma.
Safe an sound Protocol (SSP)
SSP (Safe an sound Protocol) is ontwikkeld door Dr. Porges. Het doel is om middels een vijfdaagse auditieve interventie, stress en auditieve gevoeligheid te reduceren. Daarbij wordt betrokkenheid en veerkracht gestimuleerd. Door de fysieke en emotionele staat waarin je verkeert te kalmeren, komt er ruimte voor een betere communicatie en een goede basis om andere vormen van therapie aan te gaan. SSP wordt onder andere gebruikt in combinatie met trauma therapie.
Nervus vagus
De belangrijkste zenuw in deze theorie is de nervus vagus. De nervus vagus of zwevende zenuw, is de tiende hersenzenuw. Deze zenuw heeft invloed op verschillende functies en automatische reacties in het lichaam. Van alle hersenzenuwen is de nervus vagus het meest complex. De zenuw beïnvloedt functies die te maken hebben met hart, longen, slokdarm, pancreas, maag en darmwerking, de circulatie en bepaalde emotionele reacties.
Stimulatie van de Nervus Vagus, kan vermindering van stress, ontsteking, angst en chronische ziekte bewerkstelligen. Reacties tussen brein en het zenuwsysteem kunnen positief worden beïnvloed door massage, meditatie, yoga die zijn gericht op specifieke zenuw -groepen.
De theorie wordt geïntegreerd in bestaande (trauma-) therapieën en wordt gebruikt door verscheidde professionals zoals de politie, psychologen, haptonomen, psychiaters en hulpverleners.
Meer informatie is hier te vinden.
Voor wie?
De mensen die baat hebben bij therapieën die Polyvagaal theorie toepassen zijn: onder andere mensen met trauma, angst, depressie, autisme.
Zoek je een therapeut, psycholoog of andere professional, kun je zoeken in deze lijst.
Bronnen:
-
How to Map Your Own Nervous Sytem: The Polyvagal Theory
-
www.scribd.com – The Polyvagal Theory: The Complete Guide to Learn how the Autonomic System Works and how to Harness the Healing Power of the Vagus Nerve.
-
Nielsvansanten.nl – Polyvagaal theorie uitgelegd over vechten vluchten bevriezen en verbinden
-
Norton.com
-
Polyvagaalplatform.nl
-
Britannica.com – Vagus Nerve
