Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Beste Jim,
Ik ben psychotisch en suïcidaal geworden (met opname) doordat de medicatie (citalopram en fluoxetine) verkeerd viel. Ik vroeg me af of dit te maken kan hebben met een slechte afbraak van medicijnen.
Heeft een genetisch medicatiepaspoort zin?
Alvast heel erg bedankt.
Beste F.,
Dank voor je vraag!
Ik kan me heel goed voorstellen dat je, na zo’n heftig verloop met antidepressiva, zoekt naar verklaringen. Als iets bedoeld is om rust te geven maar je in een psychose en suïcidaliteit laat belanden, dan voelt dat alsof je lichaam en de medicatie elkaar totaal verkeerd begrepen hebben. En dan ga je vanzelf denken: ligt dit aan mijn biologie, aan iets genetisch? Hele normale vragen.
Heeft een genetisch medicatiepaspoort zin?
Ja en nee tegelijk. Het kan zin hebben in de zin dat het laat zien of je bepaalde medicatie sneller of juist langzamer afbreekt dan gemiddeld. Vooral bij middelen die via CYP-enzymen gaan (zoals veel antidepressiva) kan dat invloed hebben op de bloedspiegel. Maar het paspoort vertelt eigenlijk maar een klein stukje van het verhaal. Het zegt niets over gevoeligheid voor ontregeling, niets over je stresssysteem, niets over traumagevoeligheid, en niets over de manier waarop je zenuwstelsel reageert op verandering in serotonine. Veel mensen hebben een “normale” genetische uitslag en tóch een heel kwetsbare reactie op deze middelen. Dus: het kan soms helpen bij het kiezen van een middel of dosis, maar het verklaart jouw heftige reactie waarschijnlijk niet volledig.
Kan een andere afbraak of verminderde afbraak leiden tot reacties zoals jij had?
Ja, dat kan. Vaak is dat dan een combinatie van:
Bij gevoelige mensen kan die cocktail genoeg zijn om een manische of psychotische ontsporing uit te lokken, zonder dat er sprake is van een opstapeling in klassieke zin. Het brein krijgt dan gewoon te veel “duw” in één richting.
Je vraag komt eigenlijk neer op één kernpunt: waarom reageert mijn systeem zo heftig?
En het eerlijke antwoord is: omdat jij iemand bent die scherp afgesteld staat. Je brein voelt veranderingen sterk, zowel de goede als de slechte. Dat is geen defect in je genen, maar een neurobiologisch profiel dat gewoon om zacht beleid vraagt. Dat je psychotisch en suïcidaal werd, is niet “typisch jou”, maar typisch hoe een gevoelig systeem kan reageren als de medicatie te snel of te hard verschuift.
Dus: genetisch paspoort kan iets toevoegen maar is geen wondermiddel. En de beste bescherming voor jou is voortaan: traag wijzigen, veel monitoren, en luisteren naar het lichaam in plaats van naar protocollen.
Hope this helps,
Greetz Jim
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
