Hoelang kan een waangedachte in een psychose standhouden?
En verdwijnen deze gedachten en overtuigingen helemaal, of zal het altijd een gevoelig punt blijven?
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Hoelang kan een waan aanhouden?
Vraag
Antwoord
Beste A.,
Dank je wel voor je mooie en belangrijke vraag!
Hoelang kan zo’n waangedachte blijven hangen? Tja… dat hangt van veel dingen af. Soms is het een kwestie van uren of dagen, soms weken, en ja — bij sommige mensen blijft zo’n overtuiging jaren sluimeren op de achtergrond. Niet per se als een actieve gekte, maar meer als een soort hardnekkige gedachte die zich ergens in je systeem heeft vastgezet. Iets wat je rationeel misschien wel doorziet, maar emotioneel nog steeds voelt als: ja maar… wat als?
En verdwijnen ze ooit helemaal? Het eerlijke antwoord is — soms wel, soms niet. Sommige mensen herstellen volledig en kijken later met verbazing terug op wat ze toen dachten. Anderen houden een soort litteken over: een gevoelig punt, een trigger, een gedachte die bij stress toch weer even opkomt. Maar belangrijker dan of het helemaal verdwijnt, is hoe je je ertoe leert verhouden.
Want dat is de kunst: niet per se alles weg willen krijgen (dat lukt meestal niet), maar jezelf trainen in ermee kunnen zijn zonder erin mee te gaan. Dat je denkt: ah, daar is die gedachte weer. Ik zie je, maar ik ga niet met je mee.
En ja — daarin kan therapie helpen. Niet om je “geloof” weg te redeneren, maar om je innerlijk landschap te leren kennen. Lichaamsgerichte therapie, Voice Dialogue, ACT, en ook werken met betekenis en zingeving kunnen daar helpend in zijn. En liefst met een hulpverlener die jouw verhaal snapt en niet te snel roept: “dat is een waanidee hoor, moet je niet geloven!”
Want heel eerlijk: veel waangedachten zijn eigenlijk hele heftige metafoor-zinnen. Geconcentreerde gevoelens van onveiligheid, verlies van grip, existentiële verwarring… die zich uitdrukken in beelden of overtuigingen. Als je dáár komt — bij wat eronder zit — dán wordt het zachter. Niet omdat het per se verdwijnt, maar omdat het niet meer zo je leven overneemt.
Hope this helps,
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 24 juni 2025
