Antwoord
Hey X., dank voor je vraag!
Jeetje, wat weet jij het precies te raken – over dat hechten, dat lijf dat pijn doet, die oer-achtige storm vanbinnen, en het willen wegrennen terwijl je tegelijkertijd blijkbaar ook wil blijven. En dat je dan middenin die warboel tóch de moeite neemt om het op te schrijven, en te vragen hoe het nou eigenlijk zit… dat is echt niet niks hoor. Dat is precies het soort moed waar ik respect voor heb.
Je zegt: hoe kan het dat hechten pijn doet? Nou ja… eerlijk? Omdat het je systeem raakt op een plek waar vroeger niemand kwam. Of waar juist iets misging. Als je vroeger geleerd hebt dat mensen waar je afhankelijk van bent óf afwezig zijn, óf over je grenzen gaan, óf onvoorspelbaar zijn – dan wordt ‘hechten’ een soort mentaal mijnenveld. Je wil het wel, ergens, diep vanbinnen – maar zodra iemand dichterbij komt, schreeuwt je lijf: gevaar! En niet zo’n beetje ook. Dan krijg je dat wilde gevoel in je lijf. Dat is je autonome zenuwstelsel dat alarm slaat. En je verstand zegt misschien “rustig maar, het is je psycholoog, ze bedoelt het goed”, maar je lijf zegt: “REN”.
En dat maakt het dus zo ingewikkeld. Hechten voelt dan niet als iets warms of zachts, maar als iets waar je je eigenlijk meteen weer van los wil rukken. Omdat je lijf de ervaring heeft dat als je je hecht, je gekwetst gaat worden. Of genegeerd. Of iets gaat verliezen wat je net een beetje ging vertrouwen. En dus komt er spanning. Stress. Agressie. Verdriet. Omdat je zenuwstelsel de grip kwijtraakt op wat nou veilig is.
Je vroeg waar je hierover kunt lezen – nou, er zijn een paar mooie dingen. Misschien kun je beginnen met het boek van Bessel van der Kolk: Traumasporen. Niet licht verteerbaar, maar wel briljant in hoe het uitlegt wat trauma doet met het lichaam – en waarom je lijf dingen voelt die je hoofd niet snapt. En als je liever luistert: kijk eens naar de afleveringen van De Burn-out Podcast waar het ook veel gaat over hechting, trauma en het lichaam. En als je iets praktisch zoekt: Ik (k)en mijn ikken van Karin Brugman, over delen en innerlijke conflicten – dat is ook een heel fijn boek.
En nu komt het gekke: je vraagt hoe kom ik ervan af? Maar misschien is de eerste stap juist… om er NIET van af te willen. Want het is niet dat jij een ‘hechtingsstoornis’ bent. Je hebt een lijf dat met pijnlijke ervaringen probeert om te gaan, en het doet dat zó goed dat het je wil beschermen tegen elke nieuwe teleurstelling. Wat jij voelt is dus niet gek, maar logisch. Alleen is het nu een beetje overactief. Je systeem flipt van binnenuit, ook al is er buiten niets aan de hand. En daarom helpt het – echt waar – om niet te vechten tegen die hechting, maar juist te leren stilstaan bij die golf van onrust. Het beest in de ogen kijken, weet je wel?
Dat kan door het langzaam aan te gaan durven voelen met hulp van iemand die je veiligheid biedt. En die iemand lijkt je psycholoog te zijn. Als ze moeilijk voelt, maar je tóch blijft komen, en ze zegt dingen die kloppen, en ze blijft kalm – dan heb je goud in handen. En dan kan hechting dus juist het pad zijn naar herstel. Maar dat voelt dus niet als een warm dekentje. Meer als doornenstruiken waar je doorheen moet kruipen terwijl je lijf schreeuwt dat je gek bent geworden. Maar als je het durft aan te kijken, samen met haar, en je mag haar ook eens wegduwen (verbaal), en ze blijft tóch – dan leert je zenuwstelsel dat nabijheid niet per se onveilig is. En dat is dan genezing. In slow motion.
Wat kun je zelf doen? Nou, misschien begint het met jezelf toestemming geven om dit hélemaal ingewikkeld te vinden. En dan proberen jezelf te troosten, zoals je misschien zelf nooit bent getroost. Ademhalen. Naar buiten. Iets warms drinken. Schrijven wat je voelt. Of tekenen. Of iets kapot gooien – maar dan op een kussen. En misschien tegen jezelf zeggen: “Het is oké. Dit hoort erbij. Dit is geen terugval, dit is verwerking.”
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook terecht op onze chat.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
Beantwoord door: Jim van Os op 6 mei 2025