Kun je door het gebruik van Nortrilen geheugenverlies krijgen?
Veel gezochte termen
De PsychoseNet Kennisbank
Beantwoord door
Auteur
Jim van Os
Jim van Os is een herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht. Hij werkt op het raakvlak van ‘harde’ breinwetenschap, gezondheidszorgonderzoek, kunst en subjectieve ervaringen van mensen met ‘lived experience’ in de GGZ. Jim is ook familielid van mensen met psychosegevoeligheid.
Kan Nortrilen leiden tot geheugenverlies?
Vraag
Antwoord
Beste J.,
Dank voor je vraag!
Tja, Notrilen – oftewel nortriptyline – dat is een antidepressium uit de familie van de tricyclische antidepressiva dat in bepaalde gevallen (zoals bij chronische pijn of als andere antidepressiva niks doen) nog weleens ingezet wordt. Maar zoals met al die middelen uit de familie van de tricyclische antidepressiva… er zit een behoorlijk bijwerkingenspectrum aan vast.
En ja, geheugenklachten kunnen zeker voorkomen bij Notrilen. Vooral bij wat hogere doseringen, of bij mensen die al wat gevoeliger zijn voor cognitieve bijwerkingen. Het heeft te maken met het feit dat Notrilen (net als andere tricyclische middelen) een zogeheten anticholinerge werking heeft. Klinkt ingewikkeld, maar het betekent gewoon dat het de werking afremt van een belangrijke neurotransmitter die acetylcholine heet – en laat die nou net nodig zijn voor dingen als concentratie, geheugen en leren.
Belangrijk om te weten is: dit effect is vaak dosisafhankelijk. Dus het komt meer voor bij hogere doseringen, en soms helpt het al om een klein stapje terug te doen in de dosis – onder begeleiding uiteraard – om te kijken of je geheugen dan weer wat opknapt. En soms, als het echt storend is, moet je gewoon eerlijk afwegen of het middel wel de juiste match is. Want ja, het gaat er uiteindelijk om dat je je leven kunt leven, en als je brein mistig wordt van een pil die je mentaal juist zou moeten ondersteunen, dan moet het alarmbelletje wel een keer rinkelen.
Er zijn trouwens alternatieven die minder op dat acetylcholine-systeem werken en dus minder risico geven op geheugenverlies. Denk bijvoorbeeld aan middelen als venlafaxine, bupropion of agomelatine – elk met hun eigen bijwerkingen natuurlijk, maar weer een ander profiel.
En, dit wil ik je toch echt meegeven: áls je overweegt om iets te veranderen in je medicatie, doe dat dan met beleid. Het brein is een complex orgaan dat zich aanpast aan wat je erin stopt – en stoppen of switchen kan dan weer rare effecten geven (rebound, onttrekking, vertraging in respons et cetera). Soms heb je bij afbouwen van Notrilen baat bij taperingstrips.
En hier is het formulier voor een afbouwadvies bij de Regenboog Apotheek, dat je huisarts alleen hoeft te tekenen.
En als je wil uitpluizen of je last hebt van andere bijwerkingen, check dan onze antidepressiva keuzetool.
Hope this helps en kijk vooral bij de informatie hieronder, want er is nog veel meer over te zeggen, kijken en lezen. En als je behoefte hebt aan meer intensief contact, dan kun je ook terecht op onze chat.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers. - Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt. - Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
- Kijk dan op de sociale kaart op PsychoseNet (MIND ATLAS).
- Ben je op zoek naar LOTGENOTENCONTACT BIJ MEDICATIEAFBOUW? Ga dan naar de Vereniging Afbouwmedicatie.
- Ben je op zoek naar stemmenhorengroepen buiten de reguliere GGZ? Zie de website van Stichting Weerklank.
- Ben je op zoek naar traumawebsites, kijk dan op traumanet, allesovertrauma of stichting trauma en dissociatie.
Beantwoord door: Jim van Os op 14 mei 2025
