Mijn vriend heeft de diagnose OCS en heeft smetvrees. Hij heeft allerlei rituelen en in zijn beleving zijn delen van het huis al verboden terrein.
Wanneer de rest van het gezin daar is geweest en iets heeft verplaatst is er meer dan boosheid. Hij voelt zich verraden, denkt dat wij hem opzettelijk kwaad willen dien, denkt dat hij alles wat daar in de buurt is geweest niet meer kan gebruiken en raakt buiten zichzelf van paniek. Hij wordt een ander persoon. Heel intimiderend en blijft steeds hetzelfde zeggen.
Zijn deze paniekmomenten eigenlijk een psychose of horen ze bij de angst vanwege de smetvrees?
Antwoord
Vervelende toestand – dank voor je vraag en je bezorgdheid!
Het onderscheid tussen obsessie en psychose kan een grijs en overlappend gebied worden. We zien dan ook vaak mengvormen van OCS en psychose door elkaar heen lopen.
De angst die je bij OCS ziet kan magische vormen aannemen waardoor de persoon zich extreem onredelijk en eisend gaat gedragen en het hele gezin – en de verdere omgeving – als het ware wordt gedwongen om mee te doen met de magische angsten en de daaruit voortvloeiende rituelen die al het andere neigen te verlammen.
In de praktijk ligt de focus bij OCS-behandeling op de angsten, obsessies en rituelen, en minder op de psychose-achtige verschijnselen. Toch kan het soms helpen om kortdurend een antipsychotisch medicijn te geven, vooral als de obsessieve ideeën en de magische angsten zulke extreme vormen aannemen dat je als het ware met de rug tegen de muur komt te staan. Is iets wat de psychiater moet beoordelen.
Voorkomen is beter. Om te voorkomen dat het uit de hand loopt is het belangrijk de persoon zijn tijd te gunnen om tot verandering te komen en niet te veel druk op ketel te zetten. In een OCS zitten mensen in een loop waaruit het extreem moeilijk ontsnappen is – trachten de rituelen te vermijden en/of de obsessies te negeren kan resulteren in extreem ongemak en extreme angst – en dus extreem gedrag. Dus het is geven en nemen, en van belang om het effect van therapie en/of medicatie af te wachten.
Succes en dank nogmaals voor betrokkenheid!
Groet Jim
Deze vraag is gesteld door een vrouw in de leeftijdscategorie 46
Beantwoord door: Jim van Os op 14 augustus 2019
