Antwoord
Hey L., dank voor je vraag!
Wat jij beschrijft herken ik heel goed van andere mensen: dat je bij een dosiswissel een soort opleving krijgt, een frisse wind door je systeem, en dat die daarna weer wegebt. Het voelt een beetje alsof je hersenen even opschrikken van de verandering en daardoor een ander perspectief toelaten. Ik noem dat vaak de schoktheorie: het middel zelf doet misschien minder dan we denken, maar de verandering ervan geeft een soort schokgolf in je hersenchemie waardoor dingen kortstondig anders voelen. Alsof je de boel even op een ander spoor zet, maar je systeem daarna toch weer terugvalt in het oude patroon.
Dat dit bij jou telkens gebeurt, zowel bij op- als afbouwen, zegt vooral iets over je gevoeligheid voor verandering. Je brein reageert alert op verschuivingen in serotonine en dopamine en al die andere neurotransmitters, en dat levert een venster op waarin je je lichter voelt. Maar helaas heeft het brein ook de neiging om snel weer terug te stuiteren naar de oude homeostase. Dat noemen we oppositional tolerance: je hersenen passen zich aan de medicatie aan, en als er iets verandert, reageren ze even met een ander plaatje, tot de compensatie weer bijgesteld is.
Of je dat kunt benutten? Nou, in zekere zin wel. Want die korte opleving laat je zien dat je systeem kán bewegen, dat er rek in zit. Alleen is het niet iets dat je met medicatie stabiel krijgt. Als je dit venster wil vasthouden, moet je het combineren met iets in je leefstijl of therapie. Bijvoorbeeld: als je merkt dat er even lucht komt, grijp dat moment aan om te oefenen met ACT, lichaamswerk, of iets waar je betekenis en energie uit haalt. Dan gebruik je de schok niet als wondermiddel, maar als opstapje om iets in je dagelijks leven te verankeren.
Het verklaart ook waarom veel mensen het gevoel hebben dat een middel na een tijdje “niet meer werkt”: het eerste effect kwam misschien vooral van de verandering, niet van de stof zelf. En dan ga je makkelijk in een model zitten van telkens zoeken naar nieuwe pillen of hogere doseringen. Maar uiteindelijk gaat het herstel niet over telkens een chemische kick, maar over het ontwikkelen van weerbaarheid, het leren verdragen van die lastige gevoelens en nieuwe manieren vinden om je leven zinvol te maken, ook als de zwaarte blijft meespelen.
Dus nee, je verbeeldt het je niet, het is geen placebo. Het is je brein dat gevoelig is voor verschuivingen. Alleen: de kunst is om dat niet te zien als dé weg naar genezing, maar als signaal dat je systeem beweeglijk is en dus ook via andere routes verandering kan toelaten.
Hope this helps en kijk vooral ook bij de informatie hieronder.
Greetz Jim
Meer informatie
Disclaimer
Bespreek eventuele verandering van medicatie of andere aspecten van je behandeling altijd eerst met je voorschrijvende arts
Ga niet alleen dingen zitten veranderen, dat is niet de bedoeling van de adviezen van de experts van PsychoseNet. Bedenk je dat de adviezen van experts altijd van algemene aard zijn – je kunt ze niet zonder meer op jezelf van toepassing achten, dat kan pas na overleg met je behandelaar of huisarts. Onze expert heeft je immers niet persoonlijk onderzocht.
Empower jezelf met Kennis van PsychoseNet
Wil je met iemand chatten?
Ga dan naar onze chat en verrijk jezelf met een herstelondersteunende chat met een van onze medewerkers.
Wil je een blog schrijven over je ervaring met een onderwerp relevant voor PsychoseNet?
Kijk hier voor informatie.
Lees deze toegankelijke boeken over Goede Zorg:
- Wil je alles weten over TRAUMA in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over PSYCHOSE in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over NEURODIVERSITEIT in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
- Wil je alles weten over HOE GOEDE GGZ ERUIT MOET ZIEN in een toegankelijk boek? Lees dan ons boek hierover.
Wil je weten hoe je medicatie moet afbouwen, of hoe je mensen hiermee kunt helpen?
- Denk je over medicatieafbouw? Kijk dan EERST naar onze 33 TIPS OVER MEDICATIEAFBOUW op de website van PsychoseNet.
- Kijk ook naar ons tweedelige WEBINAR HOE MOET IK AFBOUWEN over afbouwen van psychiatrische medicaties met Jim van Os en Peter Groot;
Deel 1 is vooral voor afbouwers bedoeld; Deel 2 vooral voor voorschrijvers.
- Wil je een PERSOONLIJK ADVIES bij het kiezen van een AFBOUWSCHEMA?
Behandelaars kunnen bij de Regenboog Apotheek een persoonlijk advies vragen voor een afbouwschema voor een patiënt.
- Wil je benzodiazepinen afbouwen, eventueel via een ander middel zoals diazepam (Valium)? Gebruik dan de KNMP-rekenhulp.
- Heb je een vraag over WELK ANTIDEPRESSIVUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antidepressiva? Kijk dan bij onze antidepressivakeuzetool.
- Heb je een vraag over WELK ANTIPSYCHOTICUM JE MOET GEBRUIKEN en over de bijwerkingen van antipsychotica? Kijk dan bij onze antipsychoticakeuzetool.
- Wil je meer leren over bewegingsstoornissen door psychiatrische medicaties en wat eraan te doen is? Kijk dan op de website Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie.
Ben je op zoek naar informatie over Persoonlijk Herstel?
- Wil je begrijpen dat er vijf fasen zijn in het proces van PERSOONLIJK HERSTEL? Kijk dan onze animatie hierover of bekijk ze allemaal.
- Wil je weten hoe het werkt met het maken van een DSM-DIAGNOSE VAN PSYCHOSE? Kijk dan het mini-college van Jim van Os.
- Wil je weten waarom we op PsychoseNet KRITISCH ZIJN OP HET LABEL ‘SCHIZOFRENIE’ (of andere schizo-terminologie), en waarom we denken dat het beter kan worden vervangen door de term ‘psychosegevoeligheid’? Kijk dan naar het mini-college van Jim van Os.
- Als psychisch lijden niet het hebben van een DSM-diagnose is, met de suggestie dat er iets mis is ‘in je hoofd’, wat is het dan wel? Bekijk het mini-college WAT IS PSYCHISCH LIJDEN en wat doe je eraan? van Jim van Os.
Ben je op zoek naar de JUISTE HULP?
Beantwoord door: Jim van Os op 16 september 2025
